Lên mạng ngày 9/7/2011
ĐA DẠNG LAN HOANG DÃ TRÊN ĐẢO PHÚ QUỐC
The Diversity of Wild Orchid in Phu Quoc Island
TS. Nguyễn Xuân Niệm
(PGĐ Sở KH&CN Kiên Giang)
Phú Quốc là hòn đảo lớn nhất Việt Nam, với diện tích là 567 km2, nằm trong Vịnh Thái Lan. Đảo Phú Quốc có hình tam giác, cạnh đáy to ở hướng Bắc, điểm đỉnh nhỏ nằm ở phía Nam. Theo đường chim bay chiều dài lớn nhất Bắc-Nam của đảo là 49 km. Nơi rộng nhất theo hướng Đông-Tây nằm ở khu vực Bắc đảo là 25 km. Đảo có chu vi khoảng 130 km. Nhìn từ trên cao, đảo Phú Quốc giống như một con cá đang bơi. Nằm trong vùng vị trí đặc biệt của vịnh Thái Lan nên ít bị thiên tai, mưa to bão lớn; hơn nữa khí hậu trên đảo Phú Quốc thuộc loại nhịêt đới gió mùa, thường xuyên nóng ẩm với hai mùa mưa và khô rõ rệt. Mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10. Nhiệt độ trung bình khoảng 26 - 27oC trong đó tháng 4 là tháng nóng nhất với nhiệt độ trung bình vào khoảng 28,3oC; tháng 1 hàng năm thường có nhiệt độ thấp nhất. Lượng mưa khoảng 3.000 mm/năm. Quanh năm không quá nóng và quá lạnh (Wikipedia, 2011). Cộng thêm địa hình và địa chất đã làm Phú Quốc có được một nguồn tài nguyên vô cùng quý giá là rừng mưa nhiệt đới, đây là điều kiện tốt cho thực vật họ Phong lan (Orchidaceae) phát triển. Họ Phong lan là một trong những họ cho hoa đa dạng, sặc sỡ nhất trong các loài thực vật.
Lan hoang dã Phú Quốc có đủ các dạng như Phong lan; Địa lan; Thạch lan; Lan leo và Lan hoại sinh. Tương tự như những vùng khác, Lan hoang dã Phú Quốc cho hoa kích thước bé, nhưng vẻ đẹp hoang dã, đơn giản riêng về màu sắc, về hình dáng và cấu trúc, bao gồm: Lá đài gồm lá đài lưng và lá đài giữa; Cánh hoa dạng cạnh; Môi hoa gồm 2 thùy cạnh và 1 thùy giữa; Móng; Cột và Phấn khối; nhưng chính vẻ đơn giản ấy lại là nét đặc sắc của loài hoa này.
Theo kết quả nghiên cứu thực địa và tổng hợp tài liệu các tác giả trước, Lý Thọ (Tổ chức Wildlife At Risk - Việt Nam), 2009 cho biết tính đến nay đảo Phú Quốc có đến 136 loài hoa Lan hoang dã thuộc 59 chi, trong đó những chi có số loài cao là Cầu diệp (hay Lan lọng) 10 loài; Trúc lan (hay Hoàng thảo) 9 loài; Nỉ lan 6 loài; Móng rùa 5 loài; A cam, Kiều lan, Đoản kiếm, Hà biện, mỗi chi có 3 loài; Tổ yến, Vệ lan, Tiểu hồ điệp, Thạch học, Nhẵn diệp, Lụi, Ái lan, Vi túi, Chu thư, Túc thiệt, Lan củ dẹp, Mao tử mỗi chi có 2 loài; còn lại mỗi chi chỉ có 1 loài duy nhất. Một nét vô cùng độc đáo của đảo Phú Quốc là sở hữu 17 loài Lan mới cho Việt Nam mới được phát hiện bởi Tổ chức Wildlife At Risk - Việt Nam. Chi tiết xem Bảng 1.
Tuy nhiên, trong số những loài Lan hoang dã trên đa phần ở trong tình trạng còn rất ít cá thể, nếu chúng ta không có biện pháp bảo tồn kịp thời, thì con cháu chúng ta chỉ còn nhìn thấy Lan hoang dã này trong sạch vỡ./.
MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ LOÀI LAN MỚI CHO VIỆT NAM ĐƯỢC TỔ CHỨC WILDLIFE AT RISK PHÁT HIỆN TẠI ĐẢO PHÚ QUỐC
(Ảnh: Nguyễn Vũ Khôi, 2009)
SOME PICTURES OF NEW ORCHID SPECIES DISCOVERED BY THE WILDLIFE AT RISK ORGANIZATION- VIETNAM IN PHU QUOC ISLAND
(By Nguyen Vu Khoi)
Bảng 1. Giống Lan mới khám phá ở Phú Quốc
THE DIVERSITY OF WILD ORCHID IN PHU QUOC ISLAND
Nguyen Xuan Niem, Ph.D.
(Vice Director, Department of Science and Technology of Kien Giang)
Phu Quoc is the biggest island in Vietnam, with acreage of 567 km2, located in Thailand Gulf. The Phu Quoc Island is of triangle form, big base in the North, top small in the South. According to bird flight line, the longest is in North- South of the island, 49 km. the widest is in East-West in the Northern of the island, 25 km. The island has a perimeter approximately 130 km. Viewing from high; the island of Phu Quoc appears a swimming fish. Located in the special region in the Gulf of Thailand thus it less suffers disasters, big rain big storms; moreover, the weather in Phu Quoc Island is of tropical monsoon, continuously hot and humid with two distinct seasons: rainy and sunny. In dry season, it lasts from November to April the following year, in wet season from May to October. The average temperature approximately 26 - 27oC in which April is the hottest month with average temperature approximately 28.3oC; January each year there is usually lowest temperature. The precipitation is about 3,000 mm annually. Around the year it is neither too hot nor too cold (Wikipedia, 2011). In addition, the topography and the geology make Phu Quoc have extremely precious resource that is tropical rain forest, this is good growing condition for plants of the Orchidaceae family. The Orchidaceae is one of families with diverse, most colorful flowers among plant species.
Wild orchids in Phu Quoc are diverse such as orchid, geo-orchid, litho-orchid; climbing orchid and decaying orchid. Similarly as in other regions, wild orchids in Phu Quoc yield small-sized flowers, however with wild beauty, particular in colors, in forms and structure, including: sepals including dorsal sepals and inter sepals; petal edge form; each flower consists of two side lobes and a middle lobe; base; column and pollen in block, but simplicity seems characteristics.
According to experimental results from field trips and synthesis of data from previous authors, Ly Tho (Wildlife At Risk organization- Viet Nam), 2009 showed that to date the Phu Quoc Island there is up to 136 wild orchid species of 59 genus, in which branches with high species number are Cau diep (or Lan long) 10 species; Truc lan (or Hoang thao) 9 species; Ni lan 6 species; Mong rua 5 species; A cam, Kieu lan, Doan kiem, Ha bien, each branch has only 3 species; To yen, Ve lan, Tieu ho diep, Thach hoc, Nhan diep, Lui, Ai lan, Vi tui, Chu thu, Tuc thiet, Lan cu dep, Mao tu each branch has only 2 species; the remainder each branch has only 1 unique species. An extremely characteristic trait of Phu Quoc Island is to possess 17 new orchid species for only Viet Nam discovered by Wildlife At Risk organization- Viet Nam (See details in Table 1).
However, among wild orchids mostly remain very few individuals, if we have no measures to conserve them on time, then our descendents would only see these wild orchids in records./.
Trở về Trang Khoa Học
