Video: Matthieu Ricard. L’habitude du bonheur pour un moine bouddhiste (nói tiếng Anh khoảng 20 phút)

 

Hạnh phúc có phải là một tập hợp của những niềm vui nho nhỏ hằng ngày hay là một trạng thái tinh thần vĩnh cửu?

 

Tiền tài, danh vọng, quyền thế, vợ đẹp, con khôn và sức khỏe đều là những yếu tố cần thiết, nhưng chưa phải là những điều kiện để tạo được hạnh phúc thật sự theo đúng nghĩa của nó.

 

Một loại hạnh phúc khác: đó là hạnh-phúc-tinh-thần hay còn có thể gọi là hạnh phúc hướng thượng, ý nói đến một trạng thái tự mãn có được khi mình làm một việc gì hay, một việc gì tốt đúng với lương tâm và lý trí của mình, thí dụ như mình giúp ích dù bằng cách gián tiếp hay trực tiếp được cho người trong một tinh thần bất vụ lợi và không màng đến việc được người trả ơn hoặc nhớ tới...

 

Vậy, có khi nào bạn tự hỏi mình thật sự có được hạnh phúc hay chưa?

 

Rất khó định nghĩa được hạnh phúc là gì.

Tùy theo mỗi tôn giáo, mỗi quan điểm triết học, mỗi nghệ sĩ hay thi sĩ, mỗi nhà xã hội học hay nhà tâm lý học và cũng tùy theo sự suy nghĩ của mỗi cá nhân mà hạnh phúc được định nghĩa và diễn giải theo nhiều kiểu cách khác nhau.

 

Theo định nghĩa của tự điển Petit Robert, hạnh phúc là một trạng thái của ý thức hoàn toàn sung mãn (un état de conscience pleinement satisfaite).

 

Thỏa mãn mọi nhu cầu, có thể nói đó chính là một điều kiện ắt có và đủ để đưa ta đến bến bờ hạnh phúc.

Dù ở bất cứ thời đại nào hay dù ở bất kỳ văn hóa nào, thì một vài yếu tố cho thấy nó đã đóng một vai trò chủ yếu trong việc đưa con người đến bến bờ hạnh phúc.

 

Đó, chính là sự sung mãn của các nhu cầu căn bản về vật chất lẫn về tinh thần: nghĩa là trạng thái đã đạt được những khát vọng mà mình hằng mong đợi trong đời.

 

 

Marie Hélène Simard, Psychologue. A la recherche du bonheur

 

+ Sẵn sàng chấp nhận những đổi thay (être disponible au changement)

 

Các sự thay đổi trong cuộc sống cần được xem là những cơ hội để mình tự thăng tiến chớ không nên xem như là những trở ngại cho hạnh phúc.

Các đổi thay có thể là trong học vấn, việc làm, tình yêu, vân vân.

 

+ Biết thụ hưởng giây phút hiện tại (profiter du moment présent)

 

Những người hạnh phúc là những người sống trong giây phút hiện tại.

Họ chẳng màng bận tâm lo nghĩ đến quá khứ hay tương lai.

«Que sera, sera»

Dù vậy thái độ nầy không phải là trở ngại trong việc hoạch định những dự án cho tương lai.

Thí dụ một sinh viên để hết tâm trí hoàn tất học vấn mà chẳng cần phải lúc nào cũng phải bận tâm lo nghĩ đến kết quả của cuộc thi cuối năm.

 

+ Tự mình tìm hiểu mình một cách cặn kẽ (bien se connaitre)

 

Những người hạnh phúc là những người rất có ý thức đến những ưu khuyến điểm của mình.

Nói một cách khác, họ biết cân nhắc, biết rõ cái sức mạnh và cái yếu kém của chính họ.

 

+ Bắt tay vào việc (passer à l’action)

 

Phải mạnh dạn bắt tay vào việc, may ra chúng ta mới có điều kiện để được hạnh phúc.

Phải nhúng tay vào bột (mettre la main dans la pâte).

Phải xắn tay áo lên, phải hành động mới thấu hiểu rõ được môi trường mà chúng ta đang sống…Thí dụ một sinh viên sau khi nghiền ngẫm coi mình muốn học ngành nào, thì hãy mạnh dạn ghi danh vào một chương trình nào mà mình ưa thích nhất mặc dù mình có thể sai lầm trong việc chọn lựa đó.

Các nhà tâm lý học cho biết là thường trong nhóm người thành công, đồng thời người ta cũng thấy có một tỷ lệ thất bại cũng khá cao.

+ Dám từ bỏ (être capable de s’abandonner)

 

Những người hạnh phúc là những người biết buông bỏ trước những tình huống họ không thể kiểm soát được hoặc không thể tiên đoán được...

Họ dám biết phải buông xả và không cố chấp, nhưng họ vẫn cứ tiếp tục tin tưởng vào cuộc đời.

 

Christophe André. 7 pistes pour se rendre heureux

 

1*/ Trước tiên, mình phải quyết định là muốn có hạnh phúc (prendre la décision d’aller bien)

2*/ Không nhường bước cho những tình cảm bất hạnh (ne pas laisser trop d’espace au sentiment de malheur)

3*/ Phải biết tự mình quan tâm, săn sóc lấy mình (prendre soin de soi surtout quand on ne va bien)

4*/ Không nên đòi hỏi một sự hoàn hảo cũng như không để bị ám ảnh về tình trạng tốt đẹp về tinh thần và vật chất (pas de perfectionnisme ni d’obsession du bien être)

5*/ Đối mặt với những âu lo trong cuộc sống hằng ngày, hãy suy nghĩ cho kỹ, nhưng đừng nên ấp ủ dày vò trong tâm (face aux soucis quotidiens, réfléchir, ne pas ruminer)

6*/ Không nên nuôi dưỡng những cảm xúc hay những tình cảm tiêu cực (ne pas nourrir d’émotions hostiles)

7*/ Và sau cùng là, biết tận hưởng những giây phút sung sướng có được (savourer les moments de bien être)

 

Ngoài bảy bước trên, Christophe André cũng có nêu ra một loại hạnh phúc thanh tịnh (bonheur de sérénité).

Đây là loại hạnh phúc đem lại sự an lạc và thanh tịnh cho tâm hồn trong giây phút hiện tại, cũng như sự khoan dung đối với nghịch cảnh, bằng cách ngắm nhìn cảnh mặt trời lặn trên đại dương, hay ngắm nhìn một đàn chim đang bay, hoặc lắng nghe một bản nhạc êm dịu trữ tình…

 

Tuy nhiên, cũng theo nhà tâm lý học trên, nếu lạm dụng thường xuyên loại hạnh phúc thanh tịnh kể trên, thì lại dễ tạo cho chúng ta một tinh thần thụ động, một thái độ buông xuôi và một sự tin vào định mệnh khi đứng trước một nghịch cảnh.

 

 

Thích Trí Giải: Hạnh phúc theo quan điểm Phật Giáo

 

 

 

Tóm lại, hạnh phúc là một trạng thái chủ quan của ý-thức sung-mãn.

 

Đối diện cùng một nghịch cảnh như nhau, có người thì lo sợ và cảm thấy khổ sở, nhưng ngược lại, cũng có người thì nhìn sự kiện đó một cách dửng dưng bình thản với một tâm-thanh-tịnh trong tỉnh-thức.

 

Có ai dám nói là mình được hoàn toàn hạnh phúc không?

 

Phải chăng hạnh phúc chỉ là một cái bóng hay một cứu cánh để chúng ta cố vươn tới?

 

Phật Giáo khuyên chúng sanh chớ nên tìm hạnh phúc ở bên ngoài vì chúng ta sẽ không bao giờ đạt tới được đâu, bởi lý do là lòng ham muốn của con người là vô giới hạn.

 

Muốn có cái hạnh phúc thật sự thì phải cố gắng quên đi cái bản-ngã, dẹp bớt đi cái ái-dục và tập nhìn vào cái bên-trong-của-chính-mình.

 

 

 

 

 

 

-/ Nguyễn Thượng Chánh

 

 

 

 

 

 

 -/ Cư sĩ Nguyên Giác