Thử cập nhật, lạm bàn ngành công nghệ dầu lữa và khí dầu Việt Nam:

Năng lượng quốc doanh chủ trì và nông thôn vẫn còn dùng nhiều năng lượng sinh khối không thương mãi hóa.

 Khu vực năng lượng Việt Nam vẫn do quốc doanh chủ trì. Tuy nhiên các lực lượng thị trường đã bó buộc khu vực đổi thay  vài hình thức và tham gia tư doanh đang mở rộng. Từ năm 1995, các họat động khu vực năng lượng nước nhà đã chia ra ba tập đòan – tổ hợp công ty, cả ba đều là những hảng lớn ở Việt Nam . Đó là Tập đòan dầu khí Việt Nam – PetroVietnam , Tập Đòan than đá và kim lọai –Vinacomin ( nguyên là Tập đòan Than Đá – Vinacoal ) và Tập đòan Điện lực Việt Nam –EVN. May mắn là Việt Nam có nhiều tài nguyên năng lượng, đặc biệt là dầu lữa, than đá và thủy điện. Từ năm 1990, Việt Nam đã là một nước siêu xuất – net exporter năng lượng. Sản xuất cả 3 ngành đã tăng trưởng mạnh mẽ cũng như tiêu thụ năng lượng tương xứng với công nghệ hóa xứ sở và hội nhập với kinh tế tòan cầu.  Tiêu thụ năng lượng căn bản, ngọai trừ sinh khối - biomass  , đã tăng gia 10.6% mỗi năm, trong thời gian 2000- 2005. Dù vậy một phần lớn dân gian nông thôn  vẫn phải trông cậy nhiều vào các nguồn năng lượng sinh khối không thương mãi hóa , ước lượng lên đến gần phân nữa tổng số năng lượng tiêu thụ .  

 Nhìn qua thị trường công nghệ dầu khí Việt Nam

 

 Như chúng ta đã biết công nghệ dầu khí Việt Nam đã thiết lập hơn 30 năm nay , sau khi đào tìm thấy dầu lữa đầu tiên ở gần Côn Sơn năm 1974, thời Việt Nam Cộng Hòa. Thật ra thám hiểm dầu khí đã khởi sự ở trũng Hà Nội, từ thập niên 1960, dưới sự thúc đẫy, hổ trợ kỷ thuật và tài chánh của Nga Sô Viết và năm 1969, Tổng cục Địa chất miền Bắc đã đào một giếng sâu 3000m . Sau đó nhiều giếng sâu khác cũng được đào, thành quả là khám phá ra khí dầu thiên nhiên ở mỏ Tiền Hải C, tỉnh Thái Bình năm 1975 , và bắt đầu phát triễn khai thác khí dầu ở huyện Tiền Hải năm 1981. Cho đến tháng 6 năm 2009, nước ta đã sản xuất trên 205  triệu tấn-Million Metric tons, BBM dầu thô – crude oil và 30 tỉ mét khối khí dầu thiên nhiên- natural gas , trị giá tổng cọng 40 tỉ đô la Mỹ, góp 25 tỉ đô la vào ngân sách quốc gia. Một tiến bộ đáng kể, đặc biệt trong thờì gian 1990- 2000 , nếu chúng ta so sánh năm 1990, Việt Nam chỉ mới sản xuất 2. 7 triệu tấn dầu thô và 0.5 tỉ mét khối khí dầu. Một cách tổng quát, có thể chia ngành này ra làm 3 dòng: dòng thượng nguồn- up stream, trung nguồn- midstream và hạ nguồn – downstream

 

 

Thềm lục địa – continental shelf Việt Nam  bao phủ khỏang 1 triệu cây số vuông, gồm 7 lưu vực chánh thời kỳ Đệ Tam ( Thứ Ba) – Tertiary basins và nhóm lưu vực : lưu vục Sông Hồng, Phú Khánh ( Phú Yên và Khánh Hòa ), Cửu Long, Nam Côn Sơn, Malay- Thổ Chu và các nhóm Hòang Sa ( Trung Quốc chiếm đọat năm 1974 gọi tên là Tây Sa – Shisa) và Trường Sa ( Trung Quốc chiếm đọat một vài đảo hay đảo san hô ngầm thuộc Việt Nam từ lâu , và sau năm 1988 hầu như toàn thể quần đảo Trường Sa, Trung Quốc gọi là huyện Nam Sa ). Thềm lục địa Việt Nam là một hệ thống lưu vực thời kỳ Đệ Tam ở bờ biển và ngoài khơi – offshore,  bên trong vị trí một vùng chuyễn tiếp từ vỏ - crust lục địa của Craton Đông Dương đến vùng vỏ phụ đại dương vùng biển sâu của Biển Đông. Chúng thảy đều là vết lưu vực nứt rạn - rift basins và có một lich sử phát triễn, hình thành tương tự nhau. Vùng đặc hửu  kinh tế- Exclusive Economic Zone của Việt Nam trước đây được chia ra hơn một trăm (100)   lô – blocks, trung bình mỗi lô rộng 5000 km²  để thám hiểm , khám phá, khai thác, sản xuất dầu thô và khí dầu .  

Việt Nam hiện đứng hàng thứ ba ở Đông Nam Á về tài nguyên dầu lữa. Tháng 6 năm 2006, Việt Nam hy vọng có dầu và khí dầu   trên gần 50 lô, với trử lượng 4.5 tỉ thùng dầu – billions barrels of oil  và 23 ngàn tỉ bộ khối – trillion cubic feet khí dầu – gas. Mới gần đây vào tháng 6 năm 2009 , trữ lượng bờ biển và ngòai khơi Việt Nam ước lượng đã tăng lên đến 6.5 -8.5 tỉ thùng dầu ( chừng 600 triệu tấn- MMT) và 75- 100 ngàn tỉ bộ khối – tcf( chừng 644 tỉ mét khối –BCM ) khí dầu . Số mỏ dầu- fields là 51, trong số này, 21 mỏ đã khai thác thương mãi, 8 mỏ sản xuất dầu lữa thô trung bình 450 000 thùng dầu thô mỗi ngày.

Kể từ khi ký khế ước đầu tiên năm1978, đến tháng 6 năm 2009, 57 khế ước đã được ký kết ( phần lớn   ở độ sâu dưới 200m )và 27 khế ước này đã thực thi ( 15 ở giai đọan thám hiểm – exploration, 12 ở giai đọan phát triễn và sản xuất – development and production stage . Năm 1994 chỉ mới ký kết được 28 khế ước liên doanh ( ghi từ số 1 ở lưu vực sông Hồng xuống đến lưu vực Malay- Thổ Chu số 25 – 26 ở Biển Tây và lưu vực Nam Côn Sơn đánh số 27- 28 ở Biển Đông . Năm 2008, 5 khế ước thám hiểm mới đã được ký kết, như MVHN với Arrow , lô 123 với Santos, lô 109-104 /05 với Premier Oil, MVHN-02KT với Keeper Resources và lô 129- 132 với GazProm. Hơn nữa Tập Đòan Dầu khí Việt Nam-PetroVietnam  cũng đã gia tăng tốc độ thám hiểm tìm dầu ở ngoại quốc   mục đích gia tăng mức sản xuất dầu quốc gia. Gồm có các khế ước với Lào ở các tỉnh Champasak, Saravan và Savannakhet, lô E1và E1 ở Tunisie, lô Marine XI ở Cộng Hoà Congo, lô Danan ở Iran, lô M2 ở Myanmar và lô Junin -2 ở Venezuela hy vọng sẽ khai thác dầu năm 2012, và ở Inđônêxia, Algeria, Iraq, Cameroon, Mongolia, Cuba, Peru, Nicaragua và Kazakhstan.  Đặc biệt Việt Nam đã bơm thùng dầu thô đầu tiên ở một giếng hải ngọai năm 2006 , mỏ Cendor D30 ,lô SK 305( ? ) ở Mã Lai Á thuộc tỉnh Balingian, ngoài khơi Sarawak, mỏ sâu 150m .  PetroVetnam chiếm 30 % cỗ phần , Petronas Mã lai Á 40 % , phần còn lại thuộc Pertamkina - Inđônêxia. Tính đến 31 tháng 7 năm 2011, giếng dầu này đã sản xuất trung bình 4 730 thùng dầu/ ngày và 7.83 triệu m³ khí dầu/ngày ; tổng cọng là 174 340 thùng dầu và 282 triệu m³ khí dầu.

Trên phương diện sản xuất, năm 2008  sản xuất dầu thô đạt 15 triệu tấn- MMT chưa đến đỉnh cao nhất năm 2004 là 20 triệu tấn, nhưng trử lượng dầu lại tăng thêm 127 triệu tấn, nhờ khám phá ra 5 mỏ dầu mới. Mặt khác mức sản xuất khí dầu   tăng thêm từ 7.08 tỉ mét khối- BCM đến 7.94 tỉ mét khối. Trong lúc đó xuất khẩu chỉ còn chưa đến 14 triệu tấn dầu thô, kém đỉnh xuất khẩu   là 15 MMT trước đó. Chánh quyền đã dự tính giảm xuất khẩu dầu khô hầu bảo tồn tài nguyên cho các nhà máy lọc dầu tương lai; chẳng hạn nhà máy lọc dầu của  PetroVN khai trương ở Dung Quất – Quảng Ngãi  ngày 6 tháng giêng năm 2009 và từ tháng giêng đến tháng 11 năm 2009 đã sản xuất 936 000 tấn sản phẩm lọc dầu (bán ra 803 000 tấn ) và làm giảm bớt gần 50% xuất khẩu dầu thô quí đầu năm 2010. Tuy nhiên nhờ giá dầu cao trên thương trường quốc tế, trị giá xuất khẩu dầu VN vẫn gia tăng lên đến 10 – 45 tỉ đô la Mỹ tùy năm trong khỏang thời gian này. Tháng chạp 2010, hảng Định lượng Doanh nghiệp vụ Quốc tế - Busines International Monitor ( BIM ) ước lượng sản xuất dầu thô của Việt Nam sẽ trụt từ đỉnh 400 000 thùng dầu mỗi ngày năm 2010 xuống  365 000 thùng / ngày năm 2015 và 310 000 thùng/ngày năm 2020. Và mức tiêu thụ trong nước cũng sẽ tăng đến   660 000 thùng /ngày vào năm 2020. Trong khi đó, mức sản xuất khí dầu Việt Nam sẽ tăng gia từ 8.9 tỉ mét khối BCM năm 2010 đến 22.0 tỉ  mét khối năm 2015, đến 25 tỉ mét khối năm 2020 . Mức tiêu thụ khí dầu là 9.1 tỉ BCM năm 2010, sẽ lên đến 18 tỉ BCM năm 2015.              

 

 Sau đây là tóm tắt các huyện - tỉnh Việt Nam tích cực hay tiềm thế dầu và khí, tính đến năm 2005:             

·                     Lưu vực Sông Hồng: ước lựợng chiếm 10 % tài nguyên tổng thể hydrocarbon đất nước ( 2. 5 tỉ tương đương thùng dầu thô ). Thám hiểm cho thấy khí dầu là tiềm năng chánh của lưu vực này. Ngay bây giờ cũng chỉ mới có một vùng khí dầu biên tế bờ biển được khai thác mà thôi. Tiên đóan là có thể sẽ khám phá  ra 2 hay 3  mỏ khí dầu – gas fields mới, đặc biệt ngòai khơi phía Nam lưu vực  ( nếu Trung Quốc không ngăn trở thám hiểm thăm dò ). Năm 2010, ở lưu vực sông Hồng , Việt Nam sẽ tập trung thám hiểm và sản xuất các lô mới : 104, 105, 110, 113, 114, 115 - 122 cũng như mỏ Hàm Rồng thuộc lô 102- 106.  Tính đến năm 2010, lưu vực dã khám phá ra  13 bồn- reservoir chứa khí dầu, trử lượng là 1.3 tỉ mét khối.   

·                     Lưu vực Phú Khánh : Biển sâu lưu vực này ước lượng chứa 15 % tổng số tài nguyên năng lượng hydrocarbon ( 3.5 tỉ tương đương thùng dầu thô ). Một môn bài thám hiểm đã được cấp để thám hiểm 9 lô ở lưu vực Phú Khánh. Sau đó ký kết thêm 2- 3 khế ước nữa và hy vọng sẽ khám phá ra 3 – 4 mỏ dầu và khí dầu sau 5 năm thám hiểm. 

Năm 2010 , sẽ tập trung nổ lực vào các lô 41- 45.

·                      Lưu vực Cửu Long. Đây là mục tiêu chính sản xuất dầu lữa ở Việt Nam. ước lượng lưu vực chứa 30% tổng số tài nguyên dầu khí nước nhà ( 7-8 tỉ tương đương thùng dầu thô ) . Hiện đã có 5 mỏ song hành, sản xuất vừa dầu thô vừa khí dầu, 95% tổng số dầu thô trong số này 85 % từ một nền nứt rạn- fractured basement , bồn dự trữ dầu lớn nhất biết được ở Việt Nam. Đang phát triễn   2 mỏ dầu mới và một mỏ khí dầu. Hy vọng sẽ khám phá thêm hai mỏ dầu lữa nữa ở khu vực. Năm 2010, sẽ tập trung công tác ở các lô   25- 31.

·                               Lưu vực Nam Côn Sơn: chứa 20% tổng số tài nguyên dầu và khí dầu của Việt Nam ( khỏang 4. 5 tỉ tương đương thùng dầu thô ) . Hiện đã khai thác sản xuất một mỏ dầu và 2 mỏ khí dầu. Tuồng như tài nguyên chánh lưu vực này là khí dầu thiên nhiên. Ngòai nhữing mỏ dầu , một lọat mỏ khí dầu đã được phát triễn . Hy vọng là  sẽ có thêm 2-3 mỏ dầu và khí dầu sẽ được khám phá. Năm 2010,   sẽ tập trung vào các lô 04.1 , 04.2, 05.B, 18-24 .

·                               Lưu vực Malay – Thổ Chu. Đây là phần Việt Nam của lưu vực Malay ( Mã Lai Á ) , chứa 10 tổng số tài nguyên dầu và khí dầu nước nhà (   2.5 tỉ tương đưong thùng dầu thô ). Ngòai một nhóm mỏ dầu đã sản xuất , một lọat mỏ khí dầu đã được phát triễn . Hy vọng sẽ khám phá thêm 2-3 mỏ dầu và khí dầu trong vùng . Năm 2010 , tập trung công ác vào các lô 36- 40 .

·                               Lưu vực Vũng Mây Tu Chính, biển Đông, phía Đông Nam lưu vực Nam Côn Sơn, tiếp cận các nhóm lưu vực HoàngSa ( Paracels )và Trường Sa ( Spratlys ) . Năm 2010 sẽ tập trung nổ lực ở các lô 135, 136. Lưu vực này là một trong những lưu vực biên cương dầu, khí tương lai nước nhà, gồm luôn một phần cả hai nhóm lưu vực Hòang Sa và Trường Sa đã, đang bị Trung Quốc   xâm chiếm, chiếm đóng hay đe dọa nặng nề. Ước lượng các lưu vực này chứa 15% tổng số tài nguyên dầu - khí Việt Nam ( 3.5- 4 tỉ tuơng đương thùng dầu thô) . 

 

 

 

-    các ga chuyễn dầu đi xa-oil terminal deport : ở miền Bắc 100 000 m³, ở miền Trung 20 000 m³, ở miền Nam 450 000m³.

                   - Nhà máy olefin và plastics ( PE, PP, EDC/VCN ) , dung tích 600 000 tấn một năm ở miền Nam và miền Trung ( ? )

 

 

 

 

      Trước khi nhà máy Dung Quất họat động vào đầu năm 2009, Việt Nam xuất khẩu đa số dầu thô quốc gia sản xuất. Tuy nhiên mạng lưới tồn trử và chuyên chở dầu thô Việt Nam rất là giới hạn vì dầu lữa bình thường được các tàu thủy ngoại quốc chở đi. Năm 2009, tàu chở dầu lớn nhất Việt Nam, trọng tải 150 000 tấn, đã được hạ thủy. Tàu này dùng để tồn trữ và chuyên chở dầu thô từ các mỏ dầu đến nhà máy Dung Quất.

       Trên phương diện thị trường  khoan - đào giếng dầu – drilling market, công ty PV Drilling một chi nhánh của PetroVietnam có một sàn bệ  khoan dầu- oil platform ( để khoan dầu ngòai khơi - offshore oil drilling ) và một dàn khoan – drilling rig ( để đào khoan dầu trên đất liền). Dàn khoan PV Drilling 11 có khả năng khoan xuống bề sâu  5700m và   có  đủ hổ trợ cho 130 nhân công   đã họat động khoan ở MOM-3, nước Algeria , Bắc Phi Châu. Sàn bệ dầu PV Drilling I là một họa kiểu cận đại, trang bị  gồm có Top Drive TDS 8SA, đúng khoa học kỷ thuật thời trang, 3000 mã lực HP National Drawwork, VFD, 14-P-220 Bơm Bùn ( Mud Pump ) và Hệ thống Amphion Drilling System. Sàn bệ dầu này có khả năng khoan sâu đến 7600m và có đủ hổ trợ cho 110 nhân công.  PV Drilling II và PV Drilling III đã được xây dựng và đã họat động cuối năm 2009. Chúng thuộc hệ thống kỷ thuật cận đại nhất và có khả năng khoang xuống bề sâu 9144m.