Lên mạng ngày 5/2/2010
$IÊU QUẢ hay$IÊU MARKETING
Bác sĩ Thú y Nguyễn Thượng Chánh & Dược sĩ Nguyễn Ngọc Lan
Những năm gần đây thị trường thực phẩm thiên nhiên và thực phẩm chức năng đã bùng lên rất mạnh mẽ.
Cải thiện sức khỏe, giữ nét trẻ đẹp lâu dài, làm chậm tiến trình lão hóa, phòng ngừa được nhiều bệnh tật kể cả bệnh cancer, đó là những lời quảng cáo quá hấp dẫn làm mê hoặc mọi người về một số sản phẩm mới xuất phát từ những loại trái cây có tên là siêu quả (superfruits).
$iêu quả, một mánh khóe khuyến mãi
Thật ra siêu quả chẳng là cái gì cả, không tìm thấy mọc trên cây, cũng không phải là một danh từ khoa học theo đúng nghĩa của nó.
Đó là những loại thực vật nổi bật về các chất dinh dưỡng, các chất phytochemicals mà đặc biệt là các chất chống oxy hóa antioxidants.
Chính giới kinh doanh tự họ quyết định muốn gọi một loại trái cây nào là...siêu quả cũng được hết.
Đây chỉ là một mánh khóe, một danh từ khuyến mãi marketing mà thôi.
Các nhà kinh doanh Hoa Kỳ về thực phẩm hay nước giải khát hoặc thuốc thiên nhiên, nẫy ra một sáng kiến thật độc đáo và sau đó họ đã thai nghén ra danh từ siêu quả vào năm 2005, hầu tạo nên một ấn tượng tốt gắn liền thực phẩm và sức khỏe nhằm thu hút người tiêu thụ.
Đầu tiên, phong trào superfruits chỉ nhắm vào những loại trái cây bản địa giàu chất dinh dưỡng như vitamins, chất xơ và chất chống oxy hóa mà thôi... Đó là nho đỏ, nho tím, blueberries, cranberries, trái lê, pôm đỏ...
Lần lần sau đó, giới kinh doanh Mỹ mở rộng thêm thị trường quốc tế bằng cách cho nhập những loại trái cây lạ đặc biệt từ các vùng xa xôi như Trung Quốc, Nam Mỹ, v.v.
Đây là những loại sản phẩm ngoại nhập exotic, hiếm thấy và thường mọc tại những nơi khỉ ho cò gáy, chẳng hạn như trong các cánh rừng rậm hoang du thuộc vùng Amazone Nam Mỹ, Trung Quốc, Hawai, Tahiti, Nam Dương, hoặc trên dãy núi Himalaya huyền bí.
Sau đó, họ tung chiến dịch quảng cáo rầm rộ, rất táo bạo và rất khoa học lên là xong.
Càng huyền bí, càng hiếm quý, ít người biết đến thì sản phẩm càng trở nên quan trọng sáng giá hơn... Cam, quít, bưởi, chanh, pôm, đu dủ, dâu Tây strawberries, chuối, mãng cầu, cóc, ổi, chôm chôm, chùm ruột…đều là những loại thực vật có chứa rất nhiều chất bổ dưỡng nhưng kẹt một cái là chúng quá phổ biến, quá tầm thường và quá bình dân nên không thể gọi chúng là siêu quả được.
Nhưng cũng có một ngoại lệ: đó là vỏ măng cụt (mangosteen), thứ đồ đắng nghét, thứ mà mọi người vứt bỏ vô thùng rác thì nhà kinh doanh Hoa Kỳ lại có sáng kiến độc đáo khai thác các chống oxy hóa quan trọng hiện diện trong vỏ măng cụt.
Họ thổi phòng nó lên, quảng cáo loạn xà ngầu lên và úm ba la tạo ra những loại sản phẩm thật độc đáo như các loại thuốc viên capsules mà họ nói là thần dược có thể phòng trị được đủ thứ bệnh tật (giá 20$/lọ 120 viên).
Nên biết là rất nhiều nhà khoa bảng như bác sĩ, tiến sĩ, các nhà dinh dưỡng làm việc và có cổ phần trong công ty XanGo nước măng cụt tại trụ sở mẹ ở Utah. Đó chưa kể là cty XanGo còn trợ cấp và bảo trợ các đề tài nghiên cứu tại các đại học lớn bên Hoa Kỳ. Lẽ đương nhiên là các việc nghiên cứu phải được thực hiện theo chiều hướng mà XanGo mong muốn.
XanGo, là thương hiệu của một loại nước trái cây làm từ chiết xuất vỏ măng cụt pha chung với nhiều loại trái cây khác, mà quảng cáo nói rằng vô cùng bổ dưỡng và đồng thời phòng trị được nhiều thứ bệnh lắm kể cả cancer. Sản phẩm XanGo Mangosteen Juice, sản xuất tại Hoa Kỳ, chỉ bán theo kiểu Multi level marketing (MLM) qua Internet, giá rất đắt, 40$/chai 750ml.
Đúng là một vốn, mười lời.
Nước Măng Cụt:
Việt Nam và cơn lốc $iêu Quả
“Là một cụm từ để nói về loại trái cây không chỉ mọc ra từ cây, cũng không được điều chế từ phòng thí nghiệm mà chính là sản phẩm của marketing.
Theo tiến sĩ-bác sĩ Nguyễn Thị Minh Kiều, Chủ tịch Hội Dinh dưỡng – Thực phẩm TPHCM: “Áp lực từ cuộc sống bận rộn và căng thẳng khiến xu hướng tiêu dùng những sản phẩm bổ sung dinh dưỡng đang phát triển mạnh trên toàn cầu”. Tại các quốc gia tiên tiến, hễ cứ nói đến thực phẩm, đồ uống, sản phẩm làm đẹp có hàm lượng dinh dưỡng cao là đắt như tôm tươi. Siêu trái cây là một trong những sản phẩm như vậy.
Bắt nguồn từ một vài loại trái cây có hàm lượng chống ôxy hóa cao, hạn chế dấu hiệu lão hóa, qua “bàn tay phù thủy” của đội ngũ marketing chuyên nghiệp, nó trở thành một sản phẩm bán cực chạy và là trào lưu của đại bộ phận dân chúng, mang lại lợi nhuận khổng lồ cho nhà sản xuất. Chẳng hạn, doanh thu thực phẩm và đồ uống có chất ôxy hóa của Mỹ năm 2007 khoảng 2 tỉ USD. Mỹ và Nhật Bản tiêu thụ 57% tổng sản phẩm chống ôxy hóa. Hiện 3 loại siêu trái cây đang khuynh đảo thế giới là acai berry, goji berry (của Nam Mỹ) và trái lựu. Đặc biệt là nguyên liệu trái lựu đều được nhập từ Đông Nam Á nhưng lại không có của VN, mặc dù ở VN trái lựu rất nhiều.
Bà Lê Diệp Kiều Trang (Đại học MIT – Mỹ), người am hiểu về lĩnh vực này, cho biết: Đây là cơ hội cho các doanh nghiệp (DN) VN vì hầu hết siêu trái cây đều ở vùng nhiệt đới. Sức tiêu thụ các sản phẩm từ trái lựu ngày càng tăng. Nếu năm 2006, doanh thu các sản phẩm từ trái lựu của Mỹ khoảng 9,22 triệu USD thì năm 2007 là 23,1 triệu USD (tăng 151%), chai nước lựu 400 ml giá 4,75 USD/chai, trong khi chai nước cam 400 ml chỉ bán được 1,5 USD/chai. Các DN VN hạn chế về chi phí marketing nên để trở thành nhà sản xuất thực phẩm, đồ uống siêu trái cây là một tầm với quá cao song là nhà cung cấp nguyên liệu thì hoàn toàn có thể”.
Lê Diệp Kiều Trang. Siêu trái cây. Trang 60s hội tụ cuộc sống 28/4/2009
“Trong phần trình bày của mình cùng hơn 40 doanh nghiệp ngành lương thực thực phẩm TP.HCM hôm 17-4 vừa qua, Kiều Trang giới thiệu:“siêu trái cây” không phải mọc ra trên cây, cũng không phải được bào chế từ phòng thí nghiệm. thật ra là sản phẩm của marketing. Công nghệ quảng cáo, truyền thông, các nghiên cứu khoa học đặc biệt về các loại “siêu trái cây” khiến thị trường sản phẩm liên quan đến các loại trái cây đã lớn nhanh như thổi, tăng 150-200% trong vòng 12 tháng năm 2007.
Cô đưa ra một ví dụ khá bất ngờ - trái lựu là một “siêu trái cây” đứng đầu bảng trong thị trường sản phẩm dinh dưỡng của các nước Âu - Mỹ trong vài năm gần đây. Sản phẩm điều chế từ trái lựu hết sức phong phú, từ nước ép trái cây, nước giải khát dinh dưỡng, thực phẩm chức năng, trà... đến bánh kẹo, vitamin, nước uống tăng lực, trái cây sấy khô...
Chỉ tính riêng tại Mỹ, cuối năm 2007 thị trường các sản phẩm liên quan đến trái lựu là 23 triệu USD, trong khi cuối năm 2006 tổng doanh thu của thị trường này chỉ mới hơn 9 triệu USD. Sự phát triển nhanh chóng của dòng sản phẩm này trên thị trường đã tạo nên những thương hiệu nổi bật, như nước trái cây POM với kiểu dáng chai hết sức đặc trưng đang được xem là biểu tượng của nước giải khát đem lại sức khỏe và sắc đẹp.”
$iêu quả theo như lời quảng cáo
Để chuẩn bị cho sự ra mắt của một superfruit mới, các nhà kinh doanh Âu Mỹ đã vận dụng đến tất cả mánh khóe tinh vi về khoa học quảng cáo và marketing. Họ tung ra những số tiền khổng lồ để tạo cho sản phẩm có một hình ảnh vô cùng rực rỡ. Mục đích chính là để mê hoặc và dụ khị người tiêu thụ.
Trăm lần như một, họ thường lôi Trung Quốc ra làm thí dụ, như đó là loại trái cây được xứ nầy dùng để trị bệnh từ 2000-3000 năm nay rồi, hay đó là loại thực vật đã được các dân tộc Tây Tạng và Nam Mỹ xem như là một linh dược trời ban cho để phòng chống lão hóa, duy trì sức khỏe, trị liệt dương, phòng bệnh tật, chặn đứng bệnh cancer, viêm gan B, v.v.
Thí dụ: Goji là loại trái cây siêu sao (super star) rất ăn khách hiện nay, vì hầu như quảng cáo cho biết nó có thể phòng trị được hết tất cả các bệnh tật trên cõi đời này.
Sử dụng thường xuyên nước ép làm từ trái Goji là sử dụng nước trường sinh đó, sống dễ dàng đến 100 tuổi như chơi.
Quảng cáo quá lố bị FDA cảnh cáo
Nên biết là các super fruit được bán ra dưới nhiều dạng khác nhau, như nước ép juice, thuốc viên, trái khô, pha trộn trong thức uống không có cồn, bánh kẹo (energy bar), mứt trét (spread) bánh mì, vân vân.
Nhưng nói chung, superfruit cũng chỉ là một loại thực phẩm bổ sung (dietary supplement) mà thôi. Luật Hoa Kỳ và Canada cấm nhà kinh doanh gán cho sản phẩm tính năng chữa trị được bệnh (health claim).
Mấy năm trước đây, cơ quan FDA Hoa Kỳ đã cảnh báo dân chúng về các loại thuốc để trị cancer. Có ít nhất là 187 loại thuốc thiên nhiên không có sự áp pru cho phép của FDA cũng như không được bán qua Internet.
Rồi còn biết bao là các loại nước trái cây, nước vỏ cây chẳng hạn như nước măng cụt XanGo juice, Zambrioza, Mango Xan, Noani juice, Goji juice, Pomegranate, Kamangi juice,v.v... được quảng cáo như thuốc thần trị bá bệnh kể cả các bệnh ung thư.
Mua qua Internet với giá cắt cổ.
Họ quảng cáo quá lố, bán ảo tưởng để phỉnh gạt người tiêu thụ.
Đọc các hàng quảng cáo sau đây, thấy hết hồn luôn:
*Siêu quả Goji (Kỷ Tử): Muốn sống đến 100 tuổi, ngừa cancer, hãy mua nước Tibetan Goji uống mỗi ngày. Giá 25$/chai 25oz (USA-Canada).
Goji hết sức bổ vì chứa đến 21 loại khoáng chất trong đó phải kể đến chất kẽm zinc, sắt, calcium, germanium, selenium, phosphorus, 18 amino acids, 22 loại polysaccharides (?) rất nhiều vitamin A, B1, B2, B6, C, E....chất chống oxy hóa (theo quảng cáo!).
Goji đã được Trung Quốc và các dân tộc Á Châu sử dụng trong trị liệu từ cả mấy ngàn năm nay rồi.
Có thể nói Goji là một loại trái cây bổ nhất thế giới....
Are Goji Berries a super-food?
By helping to clean up free radicals before they can damage DNA, Goji berries help prevent cancers from ever starting and researchers now report that Goji's blend of amino acids can actually repair already damaged DNA, converting it back to its cancer free form.
*Siêu quả Noni (nhàu) theo quảng cáo tại Sài Gòn
Thổi phồng: «thần dược»
« Hiện, Cty Tahitian Noni International có VPĐD tại 69 Võ Văn Tần (P6, Q.3 TPHCM và là nhà phân phối Noni tại Việt Nam. Trong tờ rơi, nhà phân phối quảng cáo nước ép Noni có tác dụng làm giảm, chữa trị đến gần 32 loại bệnh.
Không chỉ có tác dụng chống lại ung thư, giảm bệnh tim mạch, giảm triệu chứng bệnh đái đường, viêm khớp, bệnh về sinh lý... như các TVV quảng cáo mà Noni còn “...giảm các cơn đau tim, chữa bệnh bằng cách tìm ra các tế bào bệnh và tự chữa trị, bệnh trầm cảm, chống viêm nhiễm, chống bệnh truyền nhiễm, giảm cân...”.
Đáng chú ý hơn, Noni được nhà phân phối trên khẳng định “đã được sử dụng thành công trong hỗ trợ điều trị các chứng nghiện heroin, cocaine, nicotine, alcohol, giảm liều dùng ma tuý...”!?. Trong các hội thảo “chiêu nạp” TVV mới và tài liệu bán hàng của các TVV, Noni được khẳng định đã “thử nghiệm lâm sàng” trên 25.314 người, 78% số người sử dụng đã đạt kết quả tốt”...
Theo các tài liệu mà TVV giới thiệu, Tahitian noni juice là nước cốt trái nhàu, có tác dụng chữa bệnh tuyệt vời. Tuy nhiên, nghiên cứu năm 1999 của nhóm dược sĩ ở Trường Đại học Dược Hà Nội cho thấy, trái nhàu và các sản phẩm của nó chỉ có tác dụng tăng cường miễn dịch, ức chế quá trình di căn trên bệnh nhân ung thư vòm họng.
Ngoài ra, cây nhàu có khả năng loại bỏ độc tố, giảm đau, hỗ trợ hệ miễn dịch, chống viêm. Tuy nhiên, thức uống bổ dưỡng dùng để giải khát này chỉ có nhiều tính năng về tăng cường sức khỏe mà thôi. Việc nước Tahitian noni juice được quảng cáo như là một thần dược trị bách bệnh chỉ là cách thổi phồng sự thật để dụ người bệnh. »
Cái hay, cái khéo của con buôn là họ cố tình tô đậm khía cạnh tốt của các khảo cứu nói xa gần về loại trái cây đó. Họ kèm theo các dẫn chứng khoa học thường rất mơ hồ, thiếu chính xác đôi khi không mấy tin cậy được chút nào hết.
Họ cũng không quên thổi phồng các tin đồn (rumors), các huyền thoại về tính trị liệu của siêu quả.
Họ khai thác khía cạnh của các chất chống oxy hóa antioxidants nằm trong thành phần các chất sinh học thực vật phytochemicals của nó. Các chất nầy có khả năng chống lại hiện tượng oxy hóa của tế bào và làm chậm lại tiến trình lão hóa, và đồng thời ngừa được một số bệnh cancer.
Tóm lại, chất chống oxy hóa antioxidants và các hoạt chất phytochemicals được nhà sản xuất khai thác tối đa. Thí dụ antioxidant nhóm polyphenol giúp giảm nguy cơ bệnh tim mạch, nhóm anthocyanes là sắc tố tạo ra màu ở nhiều loại trái cây đỏ, chất nầy giúp cải thiện trí nhớ, v.v…
Nhưng các nhà bác học cho rằng cũng còn quá sớm để có thể nói ở liều lượng nào các chất antioxidants trên mới thật sự tỏ ra hữu hiệu để có thể ấn định những lời khuyến cáo về bảng nhu cầu dinh dưỡng cho người tiêu thụ.
Vậy chất chống oxy hóa là gì?
Trong hoạt động biến dưỡng, cơ thể tạo ra các chất phế thải gọi là các gốc tự do (free radical, radical libre). Đây là các phân tử bất ổn định, thường xâm nhập vào tế bào, tấn công vào chất DNA, làm hại tế bào đồng thời làm gia tăng tốc độ lão hóa của nó.
Tuy mang tiếng là có hại, nhưng cơ thể cũng phải cần đến một số gốc tự do trong hoạt động phòng chống cảm nhiễm cũng như giúp vào sự co thắt của cơ trơn thành động mạch.
Một sự thặng dư gốc tự do sẽ có hại cho sức khỏe. Khói xe, ô nhiễm không khí, tia tử ngoại (ultra violet) ánh sáng mặt trời, khói thuốc lá, một số thuốc tây, và tình trạng bị căng thẳng tinh thần (stress) đều làm gia tăng gốc tự do.
Cũng may là để đối phó tác động oxy hóa của gốc tự do, chúng ta có các chất chống oxy hóa, hiện diện trong hầu hết các loài rau cải và trái cây. Các chất chống oxy hóa có thể là những loại vitamins, như vitamin C (trong cam quít, kiwi…), và vitamin E có tác dụng ngăn cản sự phối hợp của gốc tự do với cholesterol xấu LDL, gây nên tình trạng xơ cứng động mạch. Vitamin E còn có khuynh hướng làm loãng máu và giảm hiện tượng máu bị đóng cục lại.
Ngoài ra, các chất như carotenoids, beta carotene có trong rau quả màu vàng cam (sẽchuyển ra thành vitamin A trong cơ thể), chất lutein và zeaxanthin (trong rau cải có lá xanh đậm), lycopene trong cà tomate, bioflavonoids, sulforaphane, indole, proanthocyanidins, v.v…đều là những chất antioxidants vô cùng quan trọng.
Các chất chống oxy hóa tiêu biểu
+Vitamin C (ascorbic acid):trong cam, quít, bưởi, kiwi, dâu Tây, v.v...
Giúp tăng sức miễn dịch, ngừa cảm cúm, giúp tạo chất keo cho mô liên kết, cũng như giúp mô xương, mô sụn, răng và nướu răng được phát triển bình thường.
+Beta carotene: antioxidant nhóm carotenoid, có nhiều trong rau quả có màu vàng như bí rợ, carotte, khoai lang, cà tomate…
Rất tốt cho mắt.
+Lutein:nằm trong nhóm carotenoid, có rất nhiều trong rau cải có màu xanh đậm, chẳng hạn như rau mồng tơi, cải lá xanh (kale), broccoli, Brussel sprout, v.v…
Rất tốt để ngừa bệnh cườm mắt (cataract) và bệnh thoái hóa hoàng điểm võng mạc AMD (age-related macular degeneretion),thường xảy ra ở người trên 50 tuổi. Tuổi tác cao, thuốc lá và ánh sáng mặt trời là những nguyên nhân chính của bệnh thoái hóa hoàng điểm. Bệnh nhân lần lần bị giảm thị lực, thấy không rõ chi tiết, nhất là thị giác trung tâm, trường hợp nặng sẽ bị mù lòa.
+Lycopene:thuộc nhóm carotenoid,thấy trong cà tomate, trong bưởi hồng, apricots và trong dưa hấu, v.v…
Rất tốt để ngừa cancer tiền liệt tuyến ở đàn ông. Nên biết rằng lycopene ở cà tomate nấu chín (tomato sauce và tomato paste) có tỷ lệ hấp thụ cao hơn cà tomate được ăn sống.
+Vitamine E hay Tocophérol:trong các loại hạt, như hạnh nhân, hạt dẻ, các hạt đậu nẫy mầm, dầu carthame (safflower oil), dầu bắp, dầu đậu nành, trong xoài, trong khoai lang.
+Selenium: là một loại bần tố (oligoélément), thấy trong ngũ cốc như gạo, lúa mì, hạt dẻ Brazil, cá, sò, tỏi, v.v.
+Anthocyanes: nho đỏ, rượu chát đỏ, trái bleuets (blueberries), fraises, strawberries, framboises, chou rouge…
+Quercétine: củ hành, vỏ pomme, trà, broccoli…
+Catéchines: trà xanh, cacao…
+Flavonoids/Polyphénols: rượu chát đỏ, nho tím, lựu, cranberries
+Vitamin like antioxidants: Coenzyme Q10, Glutathione
+Antioxidants do cơ thể tạo ra: Superoxide dismutase (SOD), catalase, Glutathione peroxidase
Orac là gì?
Các nhà khoa học Hoa Kỳ đã sáng tạo ra một test gọi là số đo hàm lượng chống oxy hóa ORAC (Oxygen Radical Absorbance Capacity) của thực phẩm trong máu.
Số ORAC càng cao thì chứng tỏ thực phẩm càng tốt cho sức khỏe.
Hầu như tất cả các loại nước làm từ siêu quả đều được quảng cáo là có số ORAC cao hết...
ORAC là một yếu tố thường được sử dụng để quảng cáo một superfruit.
Oxidative stress (stress oxy hóa) là gì?
Đây là mức độ tổn thương về phân tử và về tế bào gây nên bởi hiện tượng oxy hóa từ các gốc tự do.
Oxidative stress chịu ảnh hưởng giữa số gốc tự do (radicaux libres) trong cơ thể và sự hiện hữu của các phân tử chống oxy hóa (antioxydants).
$iêu quả đa dạng
Tiên khởi, siêu quả được sản xuất ra dưới dạng nước cốt hay nước ép (juice), nhưng từ năm 2007 siêu quả được thấy dùng để pha trộn trong các loại thực phẩm chức năng, bánh kẹo và mỹ phẩm.
Rất nhiều sản phẩm mới có chứa các nguyên liệu và hoạt chất rút lấy từ siêu quả chẳng hạn như các loại nước tăng lực (energy drink), thực phẩm bổ sung dinh dưỡng (dietary supplement) cũng như trong một số thức uống fortified water có tăng hương liệu (flavors).
Một số $iêu quả (Superfruits) thường thấy bán tại hải ngoại
(Tên thường dùng - Tên khoa học - Nơi xuất phát)
Açai là một loại trái cây vùng Trung và Nam Mỹ (Brazil). Có chứa chất chống oxy hóa như anthocyanins giúp làm chậm bớt hiện tượng lão hóa. Tác dụng của Açai cao gấp 8 lần hơn tác dụng của cải broccoli. Açai cũng có tác dụng làm giảm viêm sưng inflammation. Được biết bệnh lý viêm sưng mãn tính thường có liên hệ với bệnh tim mạch, bệnh loãng xương ostéoporose, bệnh Alzheimer, và bệnh tiểu đường type II.
Được thấy bán dưới dạng nước, bột và viên.
*Blueberry, dâu xanh, thanh dâu - Vaccinium angustifolium and Vaccinium corymbosum - North Europe, Russia, Canada (Nova Scotia, Québec, British Columbia), United States (Maine, New Jersey, Michigan), Chile.
Chứa chất antioxidant Anthocyanins có khả năng ngừa cancer cổ tử cung và cancer vú... Blueberry cũng có chứa chất resveratrol có khả năng ngừa các bệnh tim mạch.
*Cranberry, canneberge, việt quấc - Vaccinium macrocarpon - North Europe, Russia, United States (Wisconsin, Massachusetts, Washington, New Jersey), Canada (Québec, British Columbia), Chile.
Nước ép cranberry chứa những chất antioxidants có khả năng ngăn cản vài loại vi khuẩn bám vào răng và nướu, tránh được tình trạng sâu răng và viêm nướu. Cùng một nguyên tắc nầy, nước cranberry rất tốt để ngừa viêm bọng đái và viêm đường tiểu do vi khuẩn E.coli gây nên. Cranberry cũng có thể giúp làm tăng cholesterol tốt HDL lên, và ngăn ngừa nguy cơ xuất hiện của một vài loại cancer.
Cranberry xuất phát từ Bắc Mỹ. Cranberry có proanthocyanidins, ngăn chặn vài loại vi khuẩn bám vào thành bọng đái (bàng quang) và ống tiểu, nhờ vậy giúp giảm thiểu bệnh lý viêm bọng đái.
Tuy vậy, các nhà khảo cứu Thụy Điển đã cảnh giác là không nên dùng cranberry cho trẻ em nhỏ tuổi, các cụ cao tuổi, cũng như các phụ nữ đang mang thai, với lý do là tác dụng của cranberry chưa đuợc biết rõ đối với những lớp người vừa kể trên.
*Goji, Kỷ tử - Wolfberry, Lycium barbarum - China, Tây Tạng.
Chứa nhiều vitamins, bêta carotène, C, B1, B2, trypptophane, và nhiều khoáng chất như sélenium, sắt, calci...Thị trường có bán đủ loại sản phẩm có chứa Goji. Giá cả cũng rất khác biệt nhau… Ăn trái, ngâm rượu, phơi khô, nấu trà…Dân Tây Tạng gọi là happy berry.
Cty FreeLife International inc, tại Arizona cho biết doanh thu hằng năm của họ về nước cốt Goji là từ 50 đến 100 triệu$, chủ yếu là thị trường Bắc Mỹ.
*Grape, Nho - Red, Vitis vinifera - Parts of central Asia, Europe (native), United States (California).
Chứa nhiều proanthocyanidins, resveratrol trong vỏ (nho tím và nho đỏ).
Một loại cây leo, trái nhỏ màu đỏ tươi, hạt đen chứa nhiều hoạt chất là caféine, tannins, xanthine alkaloides theophylline và theobromine.
Antioxidants là xanthones, gartanin, 8 desoxygartanin, normangostin…Trị đủ thứ bệnh!
Có những quảng cáo nói rằng, nước măng cụt XanGo có thể trị được rất nhiều bệnh như mệt mỏi, ulcer bao tử, viêm sưng, viêm khớp, bệnh cao huyết áp, bệnh về mắt như glaucoma (tăng nhãn áp) và cataract (cườm), bệnh loãng xương, nhiễm trùng, bệnh Parkinson, bệnh Alzheimer, bệnh điên loạn (dementia), cancer, bảo vệ tim mạch, tăng sức, giúp tế bào phát triển tốt, chống lão hoá, ngừa dị ứng, tăng cường sức miễn dịch, ngừa chứng xơ cứng mạch máu (atherosclerosis), v.v.
Cty XanGo International distributorship cho biết doanh thu hằng năm của họ về nước cốt măng cụt XanGo vượt trên 100 triệu$$, chủ yếu là thị trường Đông Nam Á.
Cây nhàu Morinda citrifolia mọc rất nhiều tại vùng Đông Nam Á. Trái nhàu Noni chứa khá nhiều chất proxeronine. Khi ăn vào, ruột tiết ra enzym proxeroninase tác động lên proxorenine để tạo ra xeronine. Đây là chất rất cần thiết để giúp các vết thương mau lành và để có một sức khỏe tốt.
Cty Tahitian Noni International đã sản xuất nước cốt Noni từ 1996. Ngày nay, doanh thu hằng năm của cty tăng vọt trên 500 triệu$$ nhờ vào tiền bán các loại sản phẩm làm từ cây nhàu Morida citrifolia.
Chứa nhiều antioxidants. Giúp giảm cholesterol xấu LDL, bớt xơ cứng động mạch, ngừa nghẽn mạch, làm chậm phát triển cancer tuyến tiền liệt prostate… Newsweek cho biết doanh thu của Cty nước lựu Pom Wonderful tại Los Angeles, tăng từ 12 triệu dollars năm 2003 lên 91 triệu$$ năm 2006.
Tóm lại, danh sách trái cây vùng Nam Mỹ và Á Châu còn nhiều lắm và có thể nói là vô cùng tận!
Và các nhà kinh doanh Hoa Kỳ tha hồ mà khai thác super fruits để còn làm giàu thêm nhiều nữa trong một thời gian cũng vô cùng tận!
Những loại trái cây có triển vọng trở thành $iêu quả trong tương lai
Khảo cứu cho thấy một số trái cây sau đây có thể là những $iêu quả trong tương lai, nhờ có hàm lượng dưỡng chất cao đáng kể và chất chống oxy hóa cùng các phytochemicals quan trọng có tiềm năng phòng chống được nhiều bệnh tật:
Cassis rất phổ biến bên Âu Châu. Có chứa các antioxidants: nhóm flavonoids như rutinoside de myrcétol, et de quercétol, nhóm anthocyanins, v.v.
Không có một khảo cứu khoa học nào nói lên tính phòng bệnh Alzheimer của trái Cassis.
Tuy nhiên, có vài khảo cứu về gây cấy culture tế bào thần kinh cho thấy chất chống oxy hóa anthocyanins của trái Cassis có thể giúp các tế bào trên bớt bị tổn hại bởi chất bêta-amyloide, là một peptide độc tích tụ trong não của người bị bệnh Alzheimer.
Sầu riêng còn chứa L–tryptophan và organosulfur compounds (gây nên mùi tuyệt điệu mà Tây Mẽo chê thúi). Chính chất này kích thích việc tạo ra antioxidant glutathione. Đã có loại nước sầu riêng Durian Fusion (pha với trái vải, nhản, đu đủ,và xoài chín) xuất hiện bên Mỹ, và được quảng cáo ẩu như một thần dược: giảm bớt tổng hợp cholesterol từ tế bào gan, giảm viêm sưng, lọc máu, giảm lo âu, trầm cảm, mất ngủ, giảm stress, trị luôn bệnh Parkinson nữa, trị cả bệnh trên biểu dưới hổng thèm nghe ở các cụ. Hết ý. Giá bán cắt cổ 40$/chai. Cty ở Utah,USA...Để tiền ra siêu thị mua một trái sầu riêng 6kg giá 12$ (tại Montréal) ăn cả nhà còn có lý hơn!
+
Longan, Nhãn (Dimocarpus longan) +
Lychee,
Trái vải (Litchi chinensis) +
Papaya,
Đu đủ (Carica papaya), nhiều chất bêta caroten, vitamin A, C và enzym papain giúp tiêu hóa
+ Gấc(Momordica cochinchinensis spreng).
Nước ép gấc thương hiệu g3 được thấy quảng cáo như sau:
“…g3 Gấc, một loại trái cây hảo hạng chứa nhiều dưỡng chất Lipocarotenes.
Dược phẩm g3, là một tinh chất giàu dinh duỡng từ quả gấc,“một loại trái cây hảo hạng” của vùng Đông Nam Á, có công dụng bảo vệ các tế bào đã được chứng minh qua các nghiên cứu khoa học.
Trong số các chất dinh dưỡng thực vật của quả gấc, các hàm lượng carotenoid được gọi là "lipocarotenes™" vừa bảo vệ việc chống oxy hóa vừa hỗ trợ chức năng miễn dịch.
Công thức g3 được chế biến cùng với ba loại trái cây hảo hạng khác - trái lyceum của Trung Quốc, quả dứa Siberia và quả cili, những loại trái cây tốt cho sức khoẻ.
· Củng cố việc chống oxy hóa vốn gây tổn thương các tế bào gốc tự do
· Hỗ trợ các chức năng miễn dịch…”
Giá bán: 70$ cho 2 chai, mua qua Internet.
Có ai muốn làm giàu không?
Phần lớn các sản phẩm siêu quả loại cao cấp như nước cốt từ một số trái cây đều do các công ty Hoa Kỳ sản xuất ra, và tung đi khắp thế giới theo lối Multi Level Marketing hay kinh doanh đa cấp (còn gọi là tiếp thị đa tầng hay lối bán hàng đa mạng).
Tác giả thật ra không rành ba cái vụ nầy lắm nên chỉ biết sơ sơ nhờ nghe người khác kể lại mà thôi... Cũng có nhiều người rất thành công, nhưng cũng có lắm người méo mặt hay từ chết tới bị thương.
Đọc chơi cho vui những quảng cáo sau đây, và hãy suy nghĩ cho kỹ trước khi quyết định. Ai có gan muốn làm giàu thì cứ nhào vô thử thời vận xem sao.
Quảng cáo sau đây của Hoa Kỳ cho biết nếu nhận làm distributor (nhà phân phối) cho các sản phẩm superfruits bạn sẽ được thưởng 10.000$ nếu bạn thật xuất sắc... Thấy ham chưa?
Các nhà chuyên môn về kinh tếthị trường nói gì về lối kinh doanh lắm nhiêu khê nầy?
1) Science Based-Medicine. Superfruit juices
Nhào vô lối kinh doanh ‘đa cấp’ nước măng cụt XanGo thật ra chỉ có 1% chóp bu ở trên cùng là hưởng lợi thật sự mà thôi...Càng ở cấp trên cao càng hưởng nhiều lợi. Càng ở cấp dưới thấp càng phải làm việc chết bỏ dám xạt nghiệp luôn.
“...It is also interesting to note that both Noni juice and XanGo are sold through multi-level marketing. Critics of MLM companies point out that only the top 1% of distributors actually make any money. The rest are really consumers who are forced to stockpile product they may never sell, and who at best sell enough product to support their own use. In essence, and by their own admission, XanGo has 700,000 unsalaried sales associates in 17 countries. XanGo has been warned by the FDA for claiming that mangosteen could ward off disease or cancer. The company insists those claims were printed by a third party on a brochure at a recruitment seminar and it’s not responsible...”
2) Theo Ts Nguyễn Minh Phong. Nhận diện thủ thuật kinh doanh đa cấp
... “-Gây lòng tin ảo bởi quảng cáo quá mức hoặc nhập nhằng các tác dụng của sản phẩm cần bán.
-Trở thành người tiêu thụ bất đắc dĩ vì phải mua sản phẩm và tiền đặt cọc là thủ tục đầu tiên để tham gia kinh doanh đa mạng.
-Bị quyến rũ bởi tỉ lệ hoa hồng cao do giá bán quá cao.
-Lợi ích thụ hưởng hoa hồng của các phân phối viên là không chắc chắn và lợi ích của người tiêu dùng không rõ ràng, thiếu bảo đảm”...
3) Theo trang mạng CAND online. Nhiều sv lại sập bẫy bán hàng đa cấp.
Một SV năm thứ 3, Trường Cao đẳng Công nghệ (Đà Nẵng) cho hay: "Em bị mê hoặc bởi những lời nói ngọt như đường của những tay mặc veston trong một buổi "hội thảo". Sao lúc đó em lại tin được mình sẽ làm được 10 triệu đồng/tháng và 200 triệu đồng/8 tháng như những tay ấy nói cơ chứ? Em dại dột đặt cọc tiền trước, ký hợp đồng và sau đó đi lấy tiền nộp mua sản phẩm, giờ thật ân hận.
Còn nhiều nghi vấn
( Frédéric Tessier, Enseignant chercheur en nutrition humaine-Institut Polytechnique LaSalle-Beauvais, France-Equation Nutrition no 69-Juillet/Aout 2007)
Cũng nhờ Superfruits mà kỹ nghệ thực phẩm có thể kết hợp ý niệm khẩu vị và sức khỏe lại với nhau. Dựa vào kết quả của nhiều khảo cứu khoa học, giới kinh doanh và báo chí đã không ngừng dung bồi nơi người tiêu thụ, những ý tưởng tốt về sức khỏe do một vài loại trái cây mang đến. Thí dụ rõ rệt nhất tại Anh Quốc: sự tiêu thụ nước bưởi đã gia tăng 300% từ năm 2005.
Tuy vậy, đối với nhiều người vẫn còn nhiều câu hỏi cần phải được làm sáng tỏ thêm hơn.
- Có thể nào suy diễn gán (extrapoler) từ kết quả tốt đẹp của sức khỏe do việc ăn nguyên một loại trái cây còn tươi, vào sự tiêu thụ một loại thức ăn có pha trộn thêm những chiết xuất trên nhưng dưới nhiều dạng khác nhau và thậm chí ở một tỉ lệ % rất ư là thấp của cùng loại trái đó;
- Có thể nào suy diễn gán từ kết quả các chiết xuất superfruit thí nghiệm trên tế bào động vật trong labo, vào chức năng thật sự có được ở người khi họ sử dụng những thức ăn hoặc thức uống có chứa đựng những chiết xuất superfruit tương tợ;
- Có thể nào người ta đánh giá và xếp hạng một loại trái mà chỉ căn cứ vào hàm lượng chất antioxidants mà không cần màng đến các tham số sinh khả dụng (paramètre de biodisponibilité);
- Chiến dịch quảng bá siêu quả có đem lợi ích thật sự cho người tiêu thụ hay đây chỉ là một mánh khóe của khuyến mãi?
Kết luận
Đối với các nhà kinh doanh phương Tây một số trái cây ngoại quốc hiếm lạ vùng Á Châu và nhiệt đới là những khám phá mới lạ dễ tạo nên ấn tượng $iêu quả.
Cho tới nay, các nhà khoa học về dinh dưỡng Âu Mỹ đều khẳng định là không có một khảo cứu khoa học nào khả dĩ có thể nói rằng các loại trái cây hiếm lạ nói trên nổi bật về tính trị liệu hơn các loại trái cây thường gặp tại các phương trời khác.
Chúng ta nên nghe theo lời khuyên tóm lược sau đây của các nhà khoa học, vừa thực tế, vừa dễ thực hiện, và vừa rẻ tiền hơn là mù quáng a dua chạy theo phong trào nầy phong trào nọ.
Rau cải và trái cây, rõ ràng là những thành phần vô cùng quan trọng và xung yếu trong một chế độ dinh dưỡng tốt.
Nên ăn mỗi ngày từ 5 đến 10 phần portions hay servings rau cải (1 portion tương đương 1 tách rau, hoặc 1 trái pôm trung bình). Không những chỉ có số lượng rau quả ăn vào mới đáng kể, chúng ta cũng cần phải để ý đến chất lượng và sự đa dạng của nó nữa. Nên pha trộn nhiều loại rau quả khác nhau, về màu sắc, về tính bổ dưỡng cũng như về tính trị liệu để có được đầy đủ vitamins, và các chất antioxidants cần thiết.
Rau cải và trái cây, quả thật không những là những thực phẩm bổ ích, nhưng đồng thời chúng cũng có thể được xem như là những dược phẩm mầu nhiệm nữa.
Và cuối cùng, cũng đừng quên năng vận động và tập thể dục thường xuyên.
Kẹt một nổi, là tâm lý người tiêu thụ thường hay dễ tin và có khuynh hướng…chạy theo cái mới lạ. Vì đối với họ, cái mới cái lạ đồng nghĩa với cái tốt cái hay!
“Tôi rất ghét danh từ Superfruit. Không có bằng chứng nào nói lên rằng một loại trái cây này trỗi bật hơn một loại trái cây khác được. Tất cả đều tốt hết” Jeffrey Blumberg,Tufts Univ in Boston.
“ I hate that term superfruit like your “fruit” is somehow wearing the cape, says Jeffrey Blumberg, director of the US Department of Agriculture’s Antioxidants Research Laboratory at Tufts University in Boston. There’s no evidence that one type of fruit is better for you than any other variety. They’re all good”.
Để chấm dứt bài nầy, người viết có ý kiến huề vốn như sau “bất cứ một loại trái cây nào cũng đều có thể được gọi là SIÊU QUẢ hết”.
Thế là khỏi nhức đầu, vui vẻ cả làng rồi còn gì nữa./.
Tham khảo:
-Thierry Souccar. Les Superfruits. Sciences et vie. Juillet 2008
-Bác sĩ Thú y Nguyễn Thượng Chánh. Thực phẩm chức năng, sức khỏe hay khuyến mãi
- Bác sĩ Thú y Nguyễn Thượng Chánh. Bàn về chuyện rau quả. Y dược ngày nay.com
-Tuổi Trẻ online. Bán hàng đa cấp giá “trên trời” 31/12/2009
Montreal, Jan 17, 2010
