Lên mạng ngày 13/11/2009
NGỰA TẢ PÍN LÙ
Nguyễn thượng Chánh
Ngựa đã gắn liền với lịch sử nhân loại.
Ngày xưa, các cuộc khai thiên lập quốc, mở mang và bảo vệ bờ cõi đều không thể thiếu bóng dáng con ngựa được.
Ngày nay, trong lãnh vực thể thao, giải trí, trong sản xuất, và thậm chí trong y khoa chúng ta cũng không thể chối bỏ vai trò then chốt của con ngựa được... Đó là việc điều chế huyết thanh sérum trị liệu từ máu ngựa để trị khẩn cấp người bị rắn cắn chẳng hạn.
Công ty Wyeth Ayerst Hoa Kỳ dùng nước tiểu ngụa cái mang thai để sản xuất ra thuốc Premarin cho phụ nữ mãn kinh như là một hormon thay thế (hormon replacement therapy).
Trong văn hóa Việt Nam cũng như trong nếp suy tư của người mình, thỉnh thoảng cũng có phảng phất đâu đó bóng dáng của con ngựa... “Đồ đĩ ngựa, đồ đầu trâu mặt ngựa, đồ đâm thuê chém mướn, đồ đá cá lăn dưa!”, đó là những câu dao to búa lớn mà chúng ta thường nghe hồi còn ở bên nhà... Ðàn bà con gái mà dòm ngang liếc dọc, chớp mắt lia lịa, ẹo qua ẹo lại, gò má ửng hồng, đá lông nheo, liếm môi, bẻ ngó tay kêu rôm rốp, làm duyên làm dáng mỗi khi gặp đàn ông con trai, thì bị các bà các cô khác ganh tức chữi là thứ đồ ngựa, đồ mống chuồn, đồ không nên nết, v.v.
Ôi, thật tội nghiệp cho thân phận con ngựa biết là bao!
Trong tình yêu, sau khi chán chường người đẹp, con ong đã tỏ đường đi lối về, chàng lặng lẽ quất ngựa truy phong không kèn không trống, thì đúng là nàng đã gặp phải đồ sở khanh Don Juan Mã Giám Sinh rồi.
Trường hợp ngược lại, là một số ít khứa lão tuổi trên 5-6 mươi, buồn cảnh ly hương, vạn dặm, nhớ nước “đau lòng con quốc quốc”, bèn gạt vợ già vọt về Việt Nam trước để thăm viếng mồ mả cha mẹ hay làm từ thiện, v.v...sau nhân tiện tìm em út đẹp trẻ trung để mong được sưỡi ấm con tim già cằn cỗi. Còn nếu tiện đà thì họ sẵn sàng tìm cách bảo lãnh đem em qua bên nầy để em đổi đời cũng như để tự làm...anh hùng (?) cứu em thoát khỏi bàn tay của mấy anh chàng Hàn anh Trung thô lỗ cục cằn.
Tác giả xin nhấn mạnh ở đây là không phải cụ nào cũng như thế hết đâu. Mình không dám quơ đũa cả nắm!
Ngựa ô anh thắng kiệu vàng, anh tra khớp bạc đưa nàng về dinh.
Thường tình thì mấy khứa lão nầy “phần đông” trước sau gì cũng đều bị mấy em gọt sạch láng túi, rồi còn bị em đá đau còn hơn bị ngựa đá. Họ phải lầm lũi ôm đầu máu trở về với má sắp nhỏ để xin chuộc tội...I’m so sorry, honey! Xin mình tha cho tui, tui tỡn tới già (?), tới chết rồi, không dám nữa đâu...Xin thề, thằng nào nói láo cho bà bắn nó đi!
Đúng là ăn cơm vẫn hơn ăn phở! Đồ sơn không hơn đồ nhà!
Đây là trường hợp con ngựa cái phản bội hất té không thương tiếc người kỵ mã hào hoa phong nhã yamaham. Tác giả nghe thiên hạ nói về cái vụ nầy nhiều lắm lắm.
Hết tiền thì hết tình! No money no candy!
Mà hổng lẽ tất cả quý cụ seniors đầu hai thứ tóc đều thông minh, nhưng chậm hiểu hết hay sao vậy cà?
Thật ra, thì ai cũng biết tính toán hết. Không có ai ngu dại đâu...Cụ thì già dặn kinh nghiệm chiến trường và biết rõ khả năng mình tới đâu, mình cần gì, mình muốn cái gì...Em thì cũng cao thủ võ lâm, cũng cao tay ấn lắm, và bên cạnh em thì có hằng tá quân sư quạt mo, từ gia đình cũng như từ bạn bè đã đi trước...
Trâu già thích ngậm cỏ non là một hiện thực của xã hội ngày nay. Là chuyện không lạ. Ai cũng lớn, ai cũng khôn hết nên không thể nào nói ai dối gạt ai, ai lợi dụng ai được hết. Đừng có trách mấy cụ là già dịch, là yamaham, cũng như đừng có kết tội mấy em là tính toán, ham tiền, lợi dụng Việt kiều, là đồ nầy đồ nọ. Đây là một sự trau đổi tự nguyện và có ý thức giữa hai bên. Có qua thì có lại, tiền trao cháo múc. Thế thôi!
Các nhà tâm lý học cho rằng các cụ rất đáng thương, vì họ đang rơi vào gia đoạn khủng hoảng nửa đời (Mid life crisis) nên thay đổi tâm sinh lý thí dụ như cần tâm sự, cần sự cảm thông, chia xẻ ấp ủ về mặt tinh thần nhiều hơn là tìm ba cái vụ ạch đụi để cho thằng nhỏ được vừa lòng như hồi 2-3 chục năm về trước.
Đàn ông trên 50 tuổi, phải chịu đựng tình trạng “nam mãn” andropause. Bởi vậy, mấy bà thường nói sao ông xả mình già thường hay sanh tật, thường hay đổi tánh khó chịu nầy nọ...Chuyện cũng rất bình thường mà thôi. Nói xin lỗi các bà cũng già rồi, nhan sắc cũng không còn được như xưa, tánh tình cũng có thay đổi mà kẹt một cái là đàn ông (ngoại trừ giới homo) có ai mà không thích phụ nữ đẹp đâu. Đó là những lý do tại sao một số ít, các ông nếu có cơ hội thuận tiện là vọt về bên nhà để...(tùy các bạn đọc thêm vô theo ý mình).
Mà cũng đúng và cũng dễ hiểu mà thôi...Ngày nay, cuộc sống trong xã hội, nam nữ đều bình đẳng mà lị. Có qua có lại. Bánh ích có đi thì có bánh quy trở lại…Ông anh cần có cái đó thì em cũng cần có cái đô để sống.
«Tình nghĩa đôi ta chỉ thế thôi». Xin đọc bài nầy của Phó Tế Nguyễn Mạnh San trong Take 2 Tango, mục tạp ghi:
Em có chồng rồi như ngựa có cương. Ngựa em em đứng, đường trường em đi. Sayonara, good bye.
Tuy thế, nhưng sau một thời gian có cụ đôi khi như ngựa quen đường cũ, như con ngựa chứng, ngựa bất kham cũng chứng nào tật nấy. Chịu chơi thì hổng có run. Chơi tới bến. Tới luôn bác tài đừng sang số de. Có một số cụ nếu có dịp là tái phạm...Các bà cần phải canh cho kỹ nhé, để mấy ổng dzìa bển một mình chẳng khác nào thả hổ về rừng Pleiku đó!
Còn nhớ vào những năm đầu của 60 lúc tác giả đang học thi tú tài, các thiếu nữ Sàigòn thời đó có mode cột tóc theo kiểu đuôi ngựa (queue de cheval) thấy cũng dễ thương ra phết!
Chỗ nào đông đúc xe cộ đầy người qua lại, thì nói theo Cụ Nguyễn Du là "ngựa xe như nước, áo quần như nêm". Quả thật rất đúng cho hình ảnh Sài Gòn ngày xưa cũng như ngày nay.
Ngựa cũng có khi được dùng để chỉ cá tính của con người nữa như: anh đó thấy sao, nghĩ sao nói vậy, không biết nói môi mím, mánh mung, tráo trở, đúng là anh ta thẳng thừng như ruột ngựa vậy!
Ngựa cũng được sử dụng làm tên cho cảnh hùng vĩ của nhiều địa danh bên nhà như Núi Bạch mã quanh năm phủ mây trắng, cao 1.444m thuộc dãyTrường Sơn... Sông Mã (Tất Mã), là sông rất lớn miền cực bắc Trung phần, dài 400km, xuất phát từ vùng núi non phía nam Điện Biên chảy qua tỉnh Sầm Nứa (Lào) và Thanh Hóa (Việt Nam)... Núi Mã Thiên (Ninh Bình), v.v.
Trong lịch sử cổ Hy Lạp có Ngựa Arion, là ngựa của thần Neptune. Ngựa nầy phi như gió và còn nói được tiếng người nữa.
Ngựa Thành Troie là tên một con ngựa gỗ vĩ đại khổng lồ cao bằng nhà lầu 3 tầng, có hằng trăm binh sĩ núp trong bụng. Trong trận đánh, Hy Lạp thua bỏ chạy nhưng khôn ngoan bỏ lại con ngựa gỗ nói trên. Quân sĩ Thành Troie tưởng bỡ, tịch thu con ngựa như là một chiến lợi phẩm và kéo nó vô trong thành. Nửa đêm, quân lính Hy Lạp núp trong bụng con ngựa liền tuột xuống phản công bất ngờ và chiếm lấy được Thành Troie.
Sức mạnh của ngựa cũng được dùng để chỉ các loại máy nổ, máy xe hơi. Xe càng nhiều mã lực thì càng mạnh và càng vọt lẹ.
Trước 75, nếu cần chở đào đi chơi thì cũng phải ráng tìm mượn cho được xe honda, tệ lắm cũng phải là chiếc mobylette hoặc vélo solex thì mới coi được, để chở cho nó le, chớ em làm gì chịu thót lên ngồi phía sau con ngựa sắt quèn cà tàng của anh, quê chết đi. Còn nếu là dân thầy chú có ai dám đạp xe máy lọc cọc đi làm đâu, mất mặt bầu cua lắm!
Nay thì hoan hô xe đạp (chuyện miền Nam vừa bị đổi chủ đó, 75-76)! Cả nước đạp xe, vui ghê. Nó đã xóa bỏ giai cấp của dân miền Nam thua trận, san bằng mặc cảm (?), và bắt buộc chúng ta phải vận động để sống khỏe!
Sau năm 75 con ngựa sắt đã trở nên là vật thật hữu dụng cho tất cả mọi người Việt Nam.
Còn những người chủ mới thì kênh kiệu và chễm chệ ngồi trong những chiếc xe hơi bóng lưỡng, những chiến lợi phẩm vừa tịch thu được của “Mỹ ngụy”...
Ngày nay, ở Canada, cỡi ngựa sắt đi chơi là một cái mode của rất nhiều người già trẻ bé lớn nam nữ. Có đủ thứ loại ngựa sắt để phục vụ và thỏa mãn cho tất cả mọi thứ gu. Nào là ngựa sắt con cho các em bé, cho các bạn thanh niên, ngựa sắt cho các bà, các cô, các chị, ngựa sắt để chạy trong rừng, để leo núi, để đua, v.v.
Mà bạn có biết không, giá một con ngựa sắt thứ xịn để đua cũng phải lối 10.000$US. Con ngựa nầy rất nhẹ chỉ có 6kg nhưng chắc vô xong, và có thể tháo guidon, yên và hai bánh ra, bỏ vào trong túi da, kéo fermeture lại. Thế là xong, xách đi đâu cũng được hết. Gọn ơ!
Ở nông thôn lục tỉnh ngày trước, các nhà khá giả đều có bộ ngựa gõ. Ðây là một loại giường đặc biệt gồm có hai miếng ván gõ đen mun thật dầy được kê trên các chân ngựa bằng gỗ. Mỗi khi có đám tiệc hoặc đám giỗ thì chủ nhà trải chiếu lên bộ ngựa gõ và dọn thêm một mâm cho đàn bà con nít. Ðôi khi ngựa gõ là nơi các bà đậu chến kéo bài tứ sắc, sát phạt suốt ngày cho vui...
Những năm 68-70 tình hình chiến sự quá găng, tại một số tỉnh miền nam như Cần Thơ, tối tối thì thường hay bị mấy ổng pháo kích ầm ầm 5-6 quả 81 ly vô thành phố trúng ai nấy chịu. Người viết lúc đó ở ngay vùng mục tiêu pháo kích của họ tại thị xã Cần Thơ. Đó là khu tứ giác Cầu Đúc Rạch Tham Tướng, Mé sông Hậu Giang, đường Quang Trung Sân banh Cần Thơ và đường Lý Thái Tổ. Nơi đó tập trung nhiều cơ quan quân sự như Trại nhập ngũ số 4, Tiếp vận, Sở hành chánh tài chánh số 4, Quân y viện Phan Thanh Giản, v.v...Mỗi khi xảy ra pháo kích, thường là ban đêm, thì cả nhà ai nấy đều phải chui lẹ xuống núp dưới bộ ngựa gõ (có tấn bao cát xung quanh) và lâm râm niệm Phật. Chờ đến khi nghe tiếng rống phản pháo của phi cơ AC47 hỏa long từ xa xa phía bên kia sông thì mới yên tâm chui ra.
Ngược với Việt Nam, dân Bắc Mỹ xem ngựa là con vật quý phái và là bạn của con người.
Tại nông thôn Canada, ngựa được dùng để kéo xe đi chơi, để thi kéo gỗ, hoặc để cho người cưỡi...Tại các thành phố lớn, ngựa được sử dụng để đua, giúp cho dân có máu đỏ đen cá độ.
Thịt ngựa tại Canada cũng không được mấy ai chiếu cố cho lắm. Chỉ có vào khoảng 5% dân chúng, thường là gốc Âu châu, mới dám ăn mà thôi…
Tuy đa số người mình đều có nghe nói đến, nhưng chắc không có mấy ai trong chúng ta có dịp thưởng thức món ăn độc đáo nầy. Lý do có thể là do tập quán ăn uống của người Việt Nam, Ngựa được xem là con vật quý, hữu dụng và rất gần gũi với con người, ai nỡ ăn thịt chúng được.
Đây cũng là ý nghĩ chung của phần lớn người Ca na điên, người Mỹ, và cũng như của không ít người Việt đang sống tại hải ngoại.
Ngược lại, gần đây tại quê nhà phong trào ăn thịt ngựa lại vừa mới bắt đầu được nhen nhúm ra và có vẻ càng ngày càng bành trướng thêm lên mãi. Chắc chắn là bên đó, các quán ăn quán nhậu cũng quảng cáo rùm lên là ăn thịt ngựa sẽ rất bổ trên bổ dưới lắm, đố khỏi phải không các bạn nình ông?
Đặc tính chung của thịt ngựa là nó rất mềm và chứa rất ít mỡ.
100gram thịt Ngựa chứa 4mg chất sắt, tương đương với 27% nhu cầu hằng ngày của chúng ta. Thịt ngựa còn là nguồn proteine, niacine, vitamine B12, và kẽm (Zn)... Mỗi 100gram thịt ngựa chỉ có lối 4,6 gram mỡ mà thôi. Nói chung, nếu quý bạn chuộng một loại thịt ít mỡ, thì thịt ngựa là một giải pháp hữu lý nhất.
Về mặt ẩm thực, người ta khuyên các bà, các chị không nên ăn thịt ngựa. Món nầy chỉ dành riêng cho các ông, các anh xơi mà thôi. Người viết thắc mắc có đi hỏi nhiều người nhưng không ai dám cắt nghĩa hết. Bạn nào biết, mách nhỏ cho người viết biết với, xin cám ơn trước!
Tác giả cũng từng thăm dò sở thích nầy ở các giới đồng hương Việt Nam. Câu trả lời thường nghe là đa số bà con mình không thích món thịt Ngựa cho lắm mặc dù chưa biết mặt mũi và mùi vị của nó ra làm sao cả!
Một số ít bạn bè, thường là phía đàn ông con trai, thì ok, họ nói nếu có dịp cũng dám làm thử một phen cho biết đá biết vàng với người ta.
Thật ra trong thực tế chẳng cần phải mời mọc làm chi cho mất công, vì mỗi khi các bà các chị vừa mới nghe nói đến chữ ngựa là đã la oai oải lên rồi còn đâu mà dám ăn nữa…ăn sợ tội chết đi!
Còn các cháu nhỏ bên nầy thì yek!nhăn mặt lắc đầu le lưỡi có vẻ kinh tỡm dữ lắm.
Ở đời, đôi khi những việc mình không hy vọng, không mong đợi lại đến, làm mọi người đều ngạc nhiên, như trong một cuộc tranh cử, cũng có một vài ứng cử viên không nổi bật lắm nhưng cuối cùng vẫn đắc cử vẻ vang, trường hợp nầy người ta thường gọi là ngựa về ngược.
Ngựa cũng có nhiều đức tính rất cao quý ví như như những bậc anh hùng trẻ tuổi.
Ngựa hay chẳng quản đường dài - Nước kiệu mới biết tài trai anh hùng.
Ngựa đi chậm (nước kiệu), đi vừa (nước trung), phi nhanh (nước đại)
Còn nói về thể thao, môn nhào lộn thăng bằng trên ngựa gỗ là môn làm nhiều người đứng tim nhất mỗi khi lực sĩ lộn mèo trên không một cách tài tình và khéo léo.
Về chánh trị, trên thế giới, cũng còn tồn tại một vài thể chế xã hội độc tài chuyên chính đã nhẫn tâm đưa dân tộc của họ xuống hàng trâu ngựa, ngược với trào lưu tiến hóa của nhân loại.
Còn chuyện gì quá khó khăn và nguy hiểm, thì người mình đôi khi có cách so sánh ví von như hàm chó vó ngựa hay mò dái ngựa vậy!
Ngựa hay, ngựa giỏi thi cũng hay chứng bất tử, như vụ tài tử chuyên đóng vai Superman đã bị con ngựa của mình nổi chứng thình lình, thắng lại bất tử không chịu nhảy qua rào, báo hại chàng kỵ mã plongeon đầu xuống trước gãy cổ mang tật liệt tứ chi, và thành phế nhân suốt cả chục năm rồi mới chịu thăng. Có người dị đoan, cho rằng tài tử nầy mắc tội xúc phạm thánh thần vì dám xài chữ siêu nhân Superman?
Còn trẻ có tính bốc đồng hay nóng giận bất tử thì được ví như ngựa non háu đá.
Ngựa cũng có những đức tính tốt, biết chia xẻ, biết đoàn kết: con người cần nên noi theo:
Một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ.
Ngựa chạy có bầy, chim bay có bạn.
Ở dưới biển, có một loại sinh vật nho nhỏ có hình dáng tương tợ đầu con ngựa người ta gọi đây là những hải mã (sea horse, hippocampus). Loại hải mã nầy rất được Trung Quốc, Hồng Kông và Ðài Loan chiếu cố mạnh mẽ để làm thuốc trợ dương và thuốc trị suyễn? Ấn Ðộ, Việt nam và Thái Lan là ba quốc gia có số xuất cảng hải mã khô nhiều nhất thế giới.
Trong thế giới côn trùng, thì tàn nhẫn nhứt là loại ngựa trời hay bọ ngựa (mante religieuse, mantis religiosa), vì sau khi làm tình xong thì nàng xơi tái chàng để lấy sức mà mang thai và sinh nở.
Ðứng về mặt nhân tình thế thái, các cụ ta cũng thường hay nói: Trường đồ tri mã lực. Cư cửu kiến nhơn tâm. Chạy đường xa, mới biết được ngựa hay ngựa giỏi...Trong cảnh khó khăn nguy biến, mới dò được lòng dạ con người. Thật đúng vậy, vật đổi sao dời, tang bồng hồ thỉ thì lòng dạ ai đó cũng có thể đổi thay. Trong cơn biến loạn, cũng có nhiều người, để tìm chỗ đứng mới nên đã trở cờ, nhẫn tâm quay mặt đi, thậm chí có thể đâm sau lưng người bạn chí thân của mình.
Ngựa hươu thay đổi như chơi. Giấu gươm đầu lưỡi, thọc dùi trong tay (Cao Bá Nhạ)
Cũng có trường hợp thấy có mà không, thấy không mà có như chuyện Tái ông thất mã?
Chuyện mã đáo thành công đã đem trả lại cho chúng ta niềm hy vọng và lạc quan trong cuộc sống.
Ngựa còn giúp đưa con người đi đến cõi thiên thai đầy lạc thú! Người kỵ mã gò lưng phi nước đại trong tiếng rộn ràng dồn dập của nhạc ngựa, trực chỉ đỉnh Vu Sơn. Nhưng than ôi, tai nạn thình lình giáng xuống, người tráng sĩ té chết một cách bất đắc kỳ tử không kịp kêu lên một tiếng, bỏ lại bên đường con tuấn mã vừa hoảng hốt vừa ngỡ ngàng. Trường hợp nầy, sách Ðông y gọi là Thượng Mã Phong hay phạm phòng gì đó, còn dân Tây y ở đây thì gọi là stroke hay là heart attack! Dân Quebec thì nói đây là một cái chết tốt (belle mort) chết lúc được sướng cực độ thì còn có cái gì hơn được nữa.
Có dư luận cho rằng hồi năm 1973, tài tử Lý tiểu Long cũng chết kiểu nầy (?), không biết có đúng vậy không hay là anh ta thăng vì chơi quá liều ma túy chăng? Hình như sau nầy các bác sĩ tiết lộ rằng anh ta chết vì xài thuốc quá liều bị phản ứng nên thăng luôn cũng giống như trường hợp của Michael Jackson (thuốc chống đau nhức Demerol) và Marylin Monroe (thuốc ngủ Nembutal và Chloral hydrate). Dù sao đi nữa, đây cũng là một kiểu chết sướng mà thôi, đúng với châm ngôn của dân anh chị như Đại Cathay hoặc Năm Can: thà một phút huy hoàng rồi tắt lịm, còn hơn buồn le lói suốt quanh năm.
Theo khoa học dân gian bên nhà, thì các bà già trầu thường dạy con gái mình trước ngày xuất giá thì nếu gặp phải tình huống trên thì các con phải giữ bình tĩnh tuyệt đối. Rồi lập tức áp dụng các cách sau đây: dùng kim nhọn hay móng tay nhọn đâm thật mạnh vào đốt sống chót nằm giữa hai mông đít, nhổ giựt thật mạnh một chùm lông mao quanh lỗ hỏa tiển của chàng, và dùng thế thái âm chỉ ấn mạnh ngón tay điểm huyệt nhân trung (là cái trủng phía dưới lỗ mũi và trên môi theo tài liệu Wikipedia). Nếu chàng có vẻ tĩnh lại hoặc ú ớ được vài tiếng thì hãy kê tai mình sát miệng chàng và cố gắng hỏi các credit cards, visa, master card cất ở đâu và mã số nip là gì. Mi chàng một cái trên trán. Nhớ bận đồ lại cho đàng hoàng rồi hãy thong thả gọi 911. Đừng có lo, Tây Mỹ không bao giờ họ biết được ba cái vụ thượng mã phong là gì đâu mà sợ quê. Theo họ, chắc chắn là do tim hoặc là não mà thôi.
Ðối với các bạn trẻ cần lập gia đình, thì năm Ngọ là năm thật tốt để sinh con. Nam Nhâm, nữ Quý mà. Nhưng người viết thì nghĩ rằng, Nam hay Nữ gì cũng đều tốt hết, khỏi phải lo. Sinh cháu ra mà lại được các cách có dính dáng với Sao Ngựa Trời (Thiên Mã)thì tuyệt điệu. Nếu có một trong những cách như Mã Lộc Tử Phủ, Mã Khốc Khách (Thiên Mã, Thiên Khốc, Ðiếu Khách), hoặc Mã Lộc Giao Trì thì cam đoan cuộc đời của cháu sẽ rạng rỡ, vinh hiển sướng gấp 100 lần hơn bố mẹ hôm nay.
Nữ tuổi ngọ thì dễ tìm chồng lắm, hổng có bao giờ sợ ế hết.
Nam bất luận tuổi nào cũng vậy, nếu ế vợ thì hãy tìm mấy nàng tuổi ngọ xem sao?
Ðây là những điều đầy khích lệ người viết đã chôm được trong các sách tử vi mà thôi cũng không có gì bảo đảm lắm. Đọc chơi cho vui vậy thôi./.
Tham khảo:
-Lm Đinh Công Oánh. Ngựa trong ca dao, tục ngữ, thành ngữ
-Bác sĩ Thú y Nguyễn Thượng Chánh. Món ngon vật lạ
Montreal, Nov 11, 2009
