Lên mạng ngày 14/1/2010
CADMIUM VÀ SỨC KH ỎE
Nguyễn thượng Chánh, DVM
Vào những ngày cuối tháng 2/2005, đồng bào Việt Nam sống tại hải ngoại rất xôn xao trước tin đồn rằng một loại gạo jasmine (hương lài) xuất cảng từ Thái Lan có độ nhiễm độc cadmium rất cao, gấp 10 lần hơn mức được cho phép ....(theo Tin Viet News 24/2/05).
Ngày 11/1/2010, chánh phủ Hoa kỳ đã cảnh báo các nhà sản xuất Trung Quốc không được sử dụng Cadmium để mạ đồ nữ trang dành cho trẻ em xuất cảng sang Hoa Kỳ.
US agency goes after cadmium in children's jewelry
By JUSTIN PRITCHARD and JEFF DONN, Associated Press Writers – Mon Jan 11
LOS ANGELES– Federal and state watchdogs opened a new front Monday in the campaign to keep poisons out of Chinese imports, warning Asian manufacturers not to substitute other toxins for lead in children's jewelry and beginning an inquiry into cadmium found in the products around the United States.
Regulators reacted swiftly to an Associated Press investigation reporting that some Chinese manufacturers have been using cadmium in place of lead in children's charm bracelets and pendants, sometimes at extraordinarily high levels. Congress clamped down on lead in those products in 2008, but cadmium is even more harmful.
Cadmium (Cd) là gì?
Đây là một kim loại nặng hiện diện trong đất, ít khi dưới dạng tinh chất, nhưng thường phối hợp với những thành phần khác để cho ra nhiều dạng khác nhau, chẳng hạn như: cadmium oxide, cadmium chloride, cadmium sulfate và cadmium sulfide. Cadmium thường là một phó sản của kỹ nghệ kim loại kẽm.
Cadmium thường được thấy ở đâu?
Đất, cát, đá, than đá, các loại phân phosphate đều có chứa cadmium. Cadmium được trích lấy từ các kỹ nghệ khai thác các mỏ đồng, chì và kẽm. Nhờ tính chất ít bị rỉ sét nên cadmium được sử dụng trong việc sản xuất piles (trong điện cực của các loại piles nickel-cadmium), batteries, mạ kền, hợp kim alliage, que đũa hàn, sắc tố (pigments)...
Ngoài ra, trong kỹ nghệ sản xuất chất plastic polyvinyl chloride (pvc) thì cadmium lại được sử dụng như chất làm ổn định (stabilizer). Bởi lý do này, đồ chơi trẻ em và các lon hộp làm bằng chất dẻo pvc đều cóchứa cadmium. Cadmium cũng được dùng trong những loại nước sơn đặc biệt trong kỹ nghệ làm đồ sứ, chén, dĩa, v.v…
Cadmium làm ô nhiễm môi sinh
Kỹ nghệ khai thác quặng mỏ, các nhà máy kỹ nghệ nặng cũng như các trung tâm thiêu hủy chất phế thải sử dụng dầu cặn và than đá như chất đốt, nên thải ra khói bẩn chứa rất nhiều cadmium. Bụi khói di chuyển rất xa trong không gian, rơi xuống đất, xuống ao hồ sông rạch và gây tình trạng ô nhiễm môi sinh.
Phân hóa học phosphate chứa Cadmium cũng là nguồn ô nhiễm đất đai đáng kể.
Cadmium hòa tan trong nước, quyện vào trong bùn lầy và các chất hữu cơ để được hệ thống rễ của các loài thực vật, thí dụ như cây lúa, hấp thụ vào và tích tụ trong hạt trong trái.
Tất cả các loài động vật cũng như các loài thủy sản, cá tôm sò hến bị nhiễm độc khi ăn phải thức ăn có chứa cadmium.
Con người bị nhiễm Cadmium bằng cách nào?
*-Thở hít không khí có chứa bụi Cadmium như trường hợp công nhân nhà máy kẽm, nhà máy luyện kim, nhà máy sản xuất piles, nhà máy tiện hàn, v.v.
*-Khói thuốc lá
*-Ăn uống thực phẩm bị nhiễm nhiều Cadmium như đồ lòng thú rừng (gan, thận của hươu hay nai), đồ biển tôm, sò, hến, v.v.
Thực phẩm nào có chứa nhiều cadmium?
Nói chung, thì hầu như tất cả thực phẩm nguồn thực vật và nguồn động vật đều có chứa một tỉ lệ Cadmium nào đó nhưng thường ở mức độ rất thấp.
Đặc biệt là gan thận thú rừng và ngựa cũng như sò hến và hạt hoa hướng dương (sunflower), tảo khô, bột cacao thường có chứa rất nhiều Cadmium một cách tự nhiên.
Tại những vùng bị ô nhiễm nặng, thì tỉ lệ Cadmium trong thực vật và động vật phải cao hơn mức bình thường.
Tại một vài vùng của Nhật Bản và Java (Nam Dương) đã từng có vấn đề gạo bị nhiễm cadmium rất trầm trọng vì ruộng lúa nằm trong những vùng bị ô nhiễm nặng.
Cadmium ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe?
Hít thở bụi Cadmium thường xuyên có thể làm hại phổi. Hút thuốc lá cũng vậy.
Trong phổi, Cadmium sẽ thấm vào máu để được phân phối đi khắp nơi...Qua ngõ tiêu hóa, một nồng độ Cadmium quá cao sẽ làm xót bao tử, gây nôn mửa và tiêu chảy.
Điều mà các giới y tế công cộng rất lo ngại nhất, là tình trạng nhiễm những liều lượng nhỏ Cadmium, nhưng nhiễm trong một thời gian lâu dài sẽ có thể có hại cho sức khỏe...Thận là cơ quan mà Cadmium thường hay tích tụ vào nhất.
Tình trạng nhiễm độc lâu ngày sẽ làm tổn thương đến chức năng hoạt động của cơ quan này như tạo sỏi thận…
Calcium và phosphore bài tiết theo nước tiểu ra ngoài, kéo theo các bệnh lý về xương như làm yếu xương, biến dạng xương, hủy mô xương (osteomalacia), gây ra chứng loãng xương (osteoporosis), và kéo theo những cơn đau nhức xương rất dữ dội.
Tính độc hại của Cadmium được biết lần đầu tiên tại Nhật Bản vào năm 1955. Đó là biến cố ngộ độc Cadmium do ô nhiễm môi sinh xảy ra cho nông dân Nhật sống 2 bên bờ con sông Yinzu. Các nhà máy khai thác quặng kẽm và chì ở Kamioka đã không ngừng tuôn các chất bẩn xuống sông nói trên, mà nước được sử dụng để tưới 1.500 mẩu ruộng lúa nằm dọc theo 2 bên bờ. Người Nhật bản gọi đó là bệnh Itai Itai disease, có nghĩa là ouch! ouch! vì xương bị biến dạng và đau nhức ghê gớm. Bệnh rất nguy hiểm cho phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh và cho các người già cả.
Người ta cũng nghi Cadmium còn có thể gây ra cancer nữa...Thí nghiệm ở loài vật cho biết một khẩu phần quá nghèo calcium, nghèo protein, ít chất béo, và ít chất sắt có khuynh hướng kích thích cơ thể hấp thụ nhiều Cadmium hơn bình thường.
Ăn uống quân bình có thể giúp giảm thiểu phần nào sự hấp thụ Cadmium trong cơ thể. Nhiễm Cadmium lâu ngày sẽ gây ra triệu chứng mất máu, tổn hại đến hệ thần kinh trung ương, hệ miễn dịch, hệ sinh dục, gây bất thụ, v.v.
Một vài con số
Cơ quan Environment Protection Agency (EPA) Hoa Kỳ, ấn định mức nhiễm tối đa (Maximum contaminated level MCL) của Cadmium trong nước là 5ppb, nhưng trong thực tế mức độ nhiễm của nước uống tại Hoa kỳ thường nằm dưới 1ppb (parts per billion).
Cơ quan The Food & Drug Administration (FDA) ấn định mức Cadmium được cho phép trong các phẩm màu dùng trong thực phẩm là 15ppm.
Trung bình mỗi ngày, mỗi người chúng ta ăn vào lối 0.0004mg Cadmium cho một kg thể trọng...Liều lượng này vẫn còn quá thấp so với số lượng Cadmium có thể làm hại thận. Nếu có hút thuốc lá thì sự hấp thụ Cadmium sẽ tăng gấp đôi!
Để bảo vệ môi sinh và sức khỏe công cộng, chính phủ tại những quốc gia kỹ nghệ đã ấn định rõ ràng liều lượng tối đa và mức độ Cadmium được phép hiện diện trong thức ăn, thức uống cũng như Cadmium do các nhà máy thải ra trong môi sinh.
Đây là một vấn đề quá rộng lớn và rất phức tạp nên trong thực tế vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn trở ngại rất khó đạt được những kết quả mong đợi!
Kết luận
Ảnh hưởng của Cadmium trên sức khỏe tùy thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như liều lượng của Cadmium, khung cảnh làm việc, môi trường sống của mỗi người, cách bị lây nhiễm (ăn uống hay hít thở), thời gian bị nhiễm (càng lâu dài càng có hại), tập quán và thói quen của từng cá nhân (có hút thuốc hay không?), cuối cùng là có sự hiện diện của các hóa chất khác hay không?
Để kết luận bài nầy, tác giả xin chia xẻ với các bạn tin mới nhứt từ Vn trong những ngày giáp Tết Đinh Hợi 2007 như sau:…Bánh chưng xanh nhờ Pile!...Đây là sáng kiến quá độc đáo của những con buôn bên nhà. Khi nấu bánh họ bỏ vô nồi một cục pile. Theo Ts Trần thị Thu Trà, Trường ĐH Bách Khoa TP HCM thì pile làm thay đổi pH của nước thành kiềm và giúp cho chất lục diệp tố (chlorophylle) của lá gói bánh trở nên xanh hơn...Ngoài ra, môi trường kiềm giúp nếp được trong và bánh mau chín!
Bạn có biết trong cục pile bình thường có chất gì không?
Pile chứa bốn chất kim loại nặng rất độc hại cho sức khoẻ chúng ta. Đó là chì (Pb), thủy ngân (Hg), thạch tín (As) và Cadmium (Cd)./.
Tài liệu tham khảo:
- Agency for Toxic Substances and Disease Registry, ToxFAQs for Cadmium.
- De Brouwer, Le cadmium:la maladie de Itai Itai.
- Quang Q.Bui, Ph.D, DABT-Cadmium and Contaminated Foods-A Risk Assessement.
- Yến Trinh-Võ Hương, Bánh chưng xanh nhờ Pin? Tuổi trẻ Online, 05/02/2007.
