Theo dõi tiến bộ vật lý học:

 
 

-          Hỏi ( H ): Vậy chớ  máy Đụng Độ Lớn  -LHC to lớn đang làm gì đó ?

Trả lời ( TL ) : chúng tôi làm ra tất cả những hạt tử , đã được làm ra ở lịch sử các hạt tử cao năng. Tỉ như quarks chóp bu và các boson W, Z. Chúng tôi cố gắng tìm khối xây dựng nhỏ nhất của chất liệu – matters và những lực nào họat động giữa chúng. Điều này là cố gắng tìm kiếm đã lâu ngày liên tục cho cái gì nhỏ hơn, nhỏ hơn, mãi mãi nhỏ hơn. Trên căn bản, đó là cố tìm cho được cái gì đã tạo ra chúng ta. Chúng tôi cũng hy vọng khám phá những hạt tử chưa bao giờ được quan sát cả, một trong số này là hạt tử boson Higgs.

H : Vậy  boson Higgs  to lớn cái gì đó ?

TL :   Boson thường được gọi là cái gì đã làm cho các hạt tử có khối lượng –mass.

H : Các nhà vật lý học đã khổ công tìm kiếm bao lâu rồi ?

TL : Chao ôi, đã bốn chục năm rồi. Chắc chắn đến giữa hay cuối thập niên 1970 , chúng ta đã biết  boson Higgs phải có mặt, phải hiện diện.

H : Cách nào nó lại khít khao vào Kiểu Mẩu Tiêu Chuẩn vật lý học hạt tử ?

TL :  Kiểu Mẩu Tiêu Chuẩn là một hình ảnh đồ sộ phát triễn, nhiều chục năm qua. Kiểu Mẩu nói lên rằng những vật thể nhỏ nhất quarks và leptons và chúng gồm luôn cả những lực điện từ -electromagnetic forces mạnh mẽ, yếu kém. Nó cũng nói thêm là mọi lực đều có một hạt tử gọi là một hạt lượng- quantum liên hệ tới lực. Einstein đã nói ra điểm này. Hạt lượng đầu tiên của một lực là photon và đó là hạt lượng của lực điện từ.

 Hình ảnh tổng thể cột chung nhau với nhiều đo lường chính xác. Những điểm này cho thấy có một trường – field năng lượng chưa dò ra được, gọi là trường Higgs. Nó có một hạt lượng quantum liên hệ tới nó : boson Higgs. Đó là mảnh cuối cùng của Kiểu Mẩu Tiêu Chuẩn chưa được khám phá.

H: Vậy chớ ông đã gần kề tìm ra boson Higgs chưa ?

TL: Chưa có khám phá quan trọng tuyên bố về hạt tử này. Tuy nhiên, báo cáo cho biết là Máy đụng Độ To Lớn LHC họat động rất tốt đẹp .

 Điều làm náo động tuần lễ vừa qua vì lẽ chúng ta có qúa nhiều dữ liệu, làm chúng ta có thể gần kề nhìn thấy chứng cớ có sức thuyết phục của hạt tử boson Higgs. Chúng ta có đồ biểu với nhiều đỉnh có thể diễn tả boson Higgs thật sự - hay đó chỉ  phản ảnh những lên xuống thống kê.

 Nếu mọi việc tiếp tục tốt đẹp, cuối năm 2011, chúng ta sẽ biết.

H : Nếu boson Higgs được sản xuất trong cuộc đụng độ, boson sẽ sống còn bao lâu

TL : Không lâu đâu. Nếu làm ra boson Higgs , nó sẽ suy tàn   trước khi nó du hành qua một chiều dài proton duy nhất. Nó suy tàn mau lẹ hơn cả chúng ta có thể quan sát nó. Những gì chúng ta quan sát là những điều nó suy tàn ra. Chúng ta đo lường những điều này và chạy trở lui những phương trình và vật lý học , hàm ý là chúng đến từ một boson Higgs.

H : Nếu tìm ra boson Higgs, khám phá to lớn cỡ nào ?

TL: Nó sẽ xác nhận Kiểu Mẩu Tiêu Chuẩn, xây dựng lên cách đây hơn 50 năm,  là thật sự mọi điểm khít khao nhau. Trình bày là trường Higgs hiện diện và đó là lý do những hạt tử có khối lượng sẽ là xác nhận thí nghiệm  của một số lượng công trinh vĩ đại.

H: Nếu không tìm ra boson Higgs ?

TL : Thỉnh thỏang một nhà lý thuyết nói rằng khám phá lớn nhất sẽ là nếu không tìm ra nó , vì chưng điều này có nghĩa là mọi điều   chúng ta đã dựng lên, nay biết là sai lầm .

 Chúng tôi nghĩ rằng tìm ra boson Higgs và hiểu biết các đặc tính của nó, thật là vĩ đại. Nó có thể không đơn giản như chúng ta đã tiên đóan: chẳng hạn có thể có nhiều boson Higgs hơn là một boson Higgs. Chúng ta có thể khám phá là Kiểu Mẩu tiêu chuẩn đúng, nhưng chưa hòan tất và chúng ta cần một lý thuyết rộng lớn hơn.

Rồi đã đến lúc phải khám ra các lực mới và các loại chất liệu mới. Có nhiều khám phá khác ở Máy Đụng Độ Lớn LHC , có thể còn là những khám phá vĩ đại hơn boson Higgs, vì lẽ không ngờ là chúng hiện diện .

H : Vậy chớ công chúng, dân gian có lưu tâm gì đến khảo cứu, tìm kiếm này không ?                 `        

TL : Chúng tôi bị nhiều lần hạch hỏi: “vậy chớ khảo cứu này tốt đẹp gì đây ?”

 Khởi sự khỏang năm 2007, khi LHC bắt đầu kích thích trí tưởng tượng dân gian. Lúc đó có điều vô nghĩa lý về vụ đặt ra một lỗ đen, có cơ phá tan tành thế giới …thế nhưng điều này đã thúc cựa lảnh vực thành ra một công việc tốt hơn, giải thích những gì chúng ta đang làm. Đến năm 2008, nó đã kích thích , mỗi ngày mỗi tăng thêm, mối quan tâm khắp thế giới.