VÀI MẸO VẶT XỬ DỤNG AN TOÀN MÁY VI TÍNH
Nỗi ám ảnh lo sợ nhóm tin tặc (hackers) đưa các nhu liệu (phần mềm) vào máy vi tính của mình để ăn cắp tài liệu riêng tư, như chi tiết trương mục ngân hàng, ăn cắp mật mả thư tín (password) để theo dỏi hành vi chánh trị của mình, hay phát tán thư của họ dưới tên của mình, v.v. là một thực tế. Tôi và bạn đều có thể đã là nạn nhân.
Để tránh các vấn đề trên, các bạn cần phải tối đa bảo vệ máy vi tính của bạn.
1. Chống Virus. Bạn phải có nhu liệu hửu hiệu, ít nhất gồm chống Virus (antivirus), chống tin tặc (antispyware), và tường lửa (firewall) để ngăn chặn các trang mạng chứa nhiều tin tặc (như download phim, ca nhạc, …). Bạn phải cho máy chạy nhu liệu này thường xuyên, tốt nhất hàng ngày bỏ khoảng 5 phút để chạy Quick scan, và mỗi tuần một lần Full System Scan, khoảng 2-3 giờ. Đặc biệt, trước khi trả tiền online khi mua hàng trên internet, bạn nên chạy nhu liệu để tiêu diệt các virus có thể đã xâm nhập vào máy bạn trước đó.
2. Thay đỗi mật mã. Bạn phải thường xuyên thay đổi mật mả thư tín (Password), để trong trường hợp mật mả bị tin tặc ăn cắp, nó không mở dược hộp thư của bạn khi bạn thay bằng mật mả mới. Nhớ phải ghi mật mả vào nơi sổ sách an toàn, bởi vì nếu bạn quên mật mả mới, bạn cũng không mở được hộp thư.
3. Thêm địa chỉ email ma. Để chống việc tin tặc dùng email của bạn để phát tán thư mạo danh của họ đến tất cả người trong danh sách address book của bạn. Trong những tháng gần đây, nhiều thân hửu của bạn nhận thư bằng tiếng Anh hay tiếng Việt mạo danh tên bạn để xin thân hửu gởi tiền giúp bạn, trong lúc bạn không biết gì cả. Một mẹo vặt rất dản dị mà bạn có thể tránh việc phiền hà này, bằng cách bạn tạo một địa chỉ email ma (không có thật). Để chắc ăn, bạn nên làm 2 cái địa chỉ ma sau đây: 000000@000.000 và Aa@000.000 . Hai địa chỉ ma này lúc nào cũng ở trên đầu danh sách dịa chỉ. Như vậy khi tin tặc xữ dụng address book của bạn, để phát tán thơ mạo danh đến thân hửu của bạn, các thơ này sẽ bị trả lại tin tặc vì gặp phải 2 địa chỉ ma này. Không thân hữu nào của bạn nhận được thư mạo danh này.
4. Tuyệt đối không mở trang mạng lạ. Khi bạn nhận mail, hoặc từ một người không quen biết, hay ngay cả người rất thân, mà trên Subject để trống (không có viết gì cả, blank) thì bạn phải nghĩ là 99,9% có thể do hacker gởi đến. Phải cẩn thận. Nếu bạn mở email, bên trong chỉ có ghi địa chỉ một trang mạng gì đó http://....... Tuyệt đối bạn đừng mở trang mạng này, tốt nhất là xóa bỏ, vì trang mạng có gài nhu liệu ăn cắp tư liệu như tài chánh, ngân hàng, bài viết chánh trị của bạn, v.v. Nếu thư từ 1 người bạn thân, hảy viết mail cho người đó thông báo là máy vi tính của bạn ấy bị hacker xâm nhập.
5. Tránh cookie. Khi bạn mở bất cứ trang mạng nào (thương mại như Yahoo.com, cá nhân như NLS Cần Thơ, v.v.), máy vi tính của bạn đều nhận một hay nhiều cookies. Cookie là một dạng virus (vì xâm nhập được vào máy vi tính của bạn), nhưng vô hại, vì nó thâu nhận dữ kiện cho thống kê như số người đọc, sở thích bạn đọc ở mục nào nhất. Tóm lại nó có mục đích làm thăm dò thị trường (marketing reseach). Tuy nhiên, bạn không nên để máy vi tính bạn chứa nhiều cookies. Muốn vậy bạn có thể ngăn chận cookie xâm nhập.
Bạn mở bất cứ mạng nào, trên menu, bạn:
-bấm Tools
-Bấm Internet Options
-Bấm Privacy
-Bấm Advance: Lúc này trên màng ảnh hiện: You can choose how cookies are handled in the internet zone. This overrides automatic cookie handling.
Cookies. Dưới chữ cookies, bạn click v vào ô vuông có hàng chữ: override automatic cookie handling.
Bên dưới có hàng chữ: First-party cookies, với 3 hàng chữ với 3 ô tròn. Bạn click vào ô Accept (ô đầu tiên). Hai ô kia để trống.
Phía bên kia, có hàng chữ: Third–party cookies, với 3 ô. Bạn click vào ô Prompt (ô thứ 3). Hai ô trên để trống.
Bên dưới có ô vuông. Bạn click v vào ô này: Always allow session cookies
Cuối cùng, click OK, rồi OK lần nữa. thế là xong.
Khi bạn mở một trang mạng nào đó có chứa cookies, ví dụ www.yahoo.com. Trên màng sẽ thấy màng Privacy Alert xuất hiện: The website …. has requested to save a file on your computer called a “cookie”. The file may be used to track usage information. Do you want to allow this?
Bạn hảy click v vào ô bên dưới có hàng chữ: Apply my decision to all cookies of this website.
Bên dưới, nếu bạn cho phép cookie xâm nhập vào máy, bạn click vào ô Allow cookie; nếu bạn không cho thì click vào ô Block cookie.
Thế là xong.
Để kiểm chứng máy vi tính của bạn có ngăn chặn cookie đó không, bạn mở (như lần trước): Tools, Internet options, Privacy. Lần này bạn click Sites. Bạn sẽ thấy danh sách tất cả cookies bạn ngăn chận không cho xâm nhập vào máy của bạn.
Tuy nhiên, bạn có thễ lầm lẫn đã ngăn chận một số mạng không cho phép vào mạng. Ví dụ, khi bạn mở mạng NLS Cần Thơ mà nó không xuất hiện, bạn nên mở Tools, Internet options, Privacy, Sites để xem bạn có block mạng này không. Nếu blocked, highlight mạng NLS Can tho và click vào remove. Trang mạng NLS sẽ hiện trở lại bình thường.
6. Ngăn chận quảng cáo. Nhiều bạn báo cho tôi biết là khi mở trang mạng NLS Cần Thơ, có nhiều trang quảng cáo xuất hiện làm bạn phiền lòng, mất thì giờ xóa, mà xóa xong thì xuất hiện lại. Đó không phải lỗi của chúng tôi, mà do hệ thống công ty cung cấp mạng thực hiện, mục đích tăng gia lợi tức qua việc cung cấp quảng cáo. Bạn có thể ngăn chặn các trang này xuất hiện trên máy của bạn.
Khi thấy trang quảng cáo xuất hiện (hoặc bạn phải mở nó để tìm địa chỉ mạng), bạn copy địa chỉ mạng đó (bấm bên mặt con chuột khi mũi tên chuột chỉ vào dịa chỉ trang mạng, rồi bấm copy).
Trên menu, mở Tools, Internet options, Security, Restricted sites, rồi Sites. Dưới hang chữ: Add this website to the site: là ô chữ nhật. Bạn Paste vào ô này địa chỉ của quảng cáo mà bạn muốn block. Xong bấm vào Add. Thế là xong. Coi chừng bạn đã lầm lỡ add mạng NLS CanTho vào danh sách cấm xuất hiện. Trong trường hợp này, phải xóa tên trong danh sách.
Để kiểm chứng, bạn mở lại trang web thấy các quảng cáo đó còn xuất hiện nữa không.
Chúc các bạn thành công
Reading, 12/2011
TS Trần Đăng Hồng
