Lên mạng ngày 17/11/2009
NƯỚC MĂNG CỤT
Bs Thú y Nguyễn thượng Chánh & Ds Nguyễn ngọc Lan
Đối với người từng sống ở Việt Nam thì măng cụt (Garcinia mangostana) cũng chẳng phải là một loại trái cây xa lạ gì. Ngược lại, dân Bắc Mỹ và Âu châu thì có khác vì rất ít người đã từng nghe nói đến loại trái cây nhiệt đới nầy mà họ gọi là mangosteen.
Chưa hết, theo truyền thuyết ngày xưa, Nữ hoàng Victoria bên Anh quốc đã từng ra lệnh cho người nào mang về từ Đông Nam Á một loại trái cây tuyệt ngon thì sẽ được bà ta trọng thưởng. Cuối cùng, trái măng cụt đã được Nữ hoàng chọn. Bởi lẽ này, măng cụt còn được mệnh danh là nữ hoàng của các loài trái cây (Queen of fruits). Người ta tự hỏi có phải sầu riêng là vua của các loài trái cây (King of fruits) chăng?
Vài năm gần đây, măng cụt đã trở thành một mặt hàng mà con buôn khai thác triệt để để hốt bạc cũng như trước đây họ đã từng làm với một vài loại sản phẩm khác như nha đam (aloe vera), thuốc tỏi, thuốc nghệ, nấm linh chi, canh dưỡng sinh, v.v...
Không gì hữu hiệu bằng lối khuyến mãi thật tinh vi, rất khoa học và táo bạo để mê hoặc người tiêu thụ. Theo như các lời quảng cáo, thì nước măng cụt là một loại thức uống siêu hạng nhờ tính bổ dưỡng vô song vì nó rất giàu các chất kháng oxy hóa (antioxidants) mà đặc biệt là xanthones có khả năng phòng trị rất nhiều bệnh tật.
Một trong rất nhiều loại nước măng cụt nổi tiếng trên thế giới phải kể đến nước măng cụt có tên thương mãi là xanGo do Hoa Kỳ sản xuất.
Mỗi chai xanGo 25oz (750ml) giá bán lẻ lối 40$ ngang ngửa với giá một chai rượu whisky...
Đúng là vốn một mà lời mười.
Công ty xanGo làm ăn theo kiểu tổ chức đại lý phân phối (distributor) khắp mọi nơi. Chính các đại lý distributors là những thành viên đứng mũi chịu sào trực tiếp bán sản phẩm tới tay người tiêu thụ.
Càng gạ gẫm bạn bè, bà con và người quen biết để bán được nhiều xanGo thì người distributor càng được mau lên đẳng cấp với mức lời càng cao hơn.
XanGo hiện có mặt trên 16 quốc gia.
Nhờ sử dụng Network marketing mà nước măng cụt xanGo đã phát triển rất nhanh. Trụ sở chính của công ty xanGo được đặt tại tiểu bang Utah, Hoa Kỳ. Theo đà phát triển hiện nay, thương vụ của xanGo được ước đoán sẽ lến đến một tỷ dollars vào năm 2010.
Nếu thật sự như lời ghi trong quảng cáo, nước măng cụt phòng trị được bá bệnh thì có thể trong vòng một chục năm nữa các bác sĩ, dược sĩ, đông y sĩ có lẽ phải đổi nghề khác kiếm ăn mà thôi vì chẳng còn ai bệnh hoạn gì nữa.
Ngoài xanGo ra, trên thị trường hiện nay cũng còn rất nhiều loại nước măng cụt khác mang những tên như nước măng cụt Zambroza (Canada), Mango-Xan (Hoa Kỳ), v.v...
Nói chung, các nhà sản xuất đều khai thác ý niệm khoa học rất ăn khách hiện nay, đó là các chất vitamines, chất kháng oxy hóa (antioxidants)...
Cty xanGo có một đội ngũ khoa học gia làm việc cho họ. Đây là bộ tham mưu cố vấn về vấn đề dinh dưỡng, sức khỏe và trị liệu nhằm mục đích viết bài trong chiều hướng đề cao và quảng cáo vô điều kiện cho sản phẩm nước măng cụt xanGo.
Sau đây là thành phần của bộ tham mưu khoa học của công ty xanGo: Kenneth J.Finland D.C, Vaugh Johnson D.O, Albert Miller MD, David Morton PhD, Robert C. Stone DO, J. Frederic Templeman MD, Amod Tootla MD và Sam Walters N.M.D... Có lẽ mấy nhân vật nầy đều có phần hùn hạp quan trọng trong công ty (?).
Khéo ăn khéo nói là được, ngọt mật chết ruồi mà! Ai tin thì ráng mà chịu, miễn sao công ty hốt bạc là được.
xanGo juice có chứa những gì?
Theo nhãn hiệu của xanGo chúng ta thấy có ghi những loại trái cây sau đây: Mangosteen whole fruit juice, apple fruit juice, pear fruit juice, grape fruit juice, pear fruit puree, rasberry fruit juice, blueberry fruit juice, cranberry fruit juice, cherry fruit juice.
Đó, các bạn thấy không, chỉ toàn là nước trái cây không mà họ bán một chai tới 40$ lận.
Theo ý riêng của tác giả, bạn nên để 40$ ra chợ WalMart hay Costco mua một cái máy xay sinh tố (blender). Mỗi ngày nên mua đủ loại trái cây và légumes về quay uống và đồng thời cũng phải nhớ tập thể dục 30 phút. Cam đoan sau 3 tháng, bạn sẽ cảm thấy kết quả tốt cho sức khỏe, da dẻ sẽ hồng hào tươi mát hơn mà chẳng tốn bao nhiêu tiền hết.
Măng cụt trong kho tàng thuốc dân gian Việt Nam
Tại nông thôn Việt Nam, vỏ măng cụt rất đắng thường được bà con mình nấu uống cầm tiêu chảy và rối loạn tiêu hóa, nhưng nếu uống nhiều quá có thể bị bón. Chính tác giả ngày xưa cũng đôi khi cho heo uống nước vỏ măng cụt để trị tiêu chảy. Có lẽ nhờ vỏ măng cụt có chứa chất chát tannin làm săn ruột nên rất hữu hiệu trong trường hợp nầy.
Vỏ măng cụt có tính tiêu độc, sát trùng, diệt khuẩn và sát nấm.
Người Hoa dùng vỏ măng cụt phơi khô, xay nhuyễn thành bột để sử dụng trong trường hợp bị kiết lỵ, giúp giảm tiêu chảy, trị viêm bọng đái, xáo trộn đường tiết niệu và lậu mủ.
Rễ măng cụt được dùng để điều hòa kinh nguyệt.
Nếu dùng ở dạng kem thoa thì để trị các bệnh ngoài da ,v.v...
Măng cụt chỉ quý ở cái vỏ mà thôi
Chính vỏ măng cụt mới có chứa nhiều dưỡng chất và antioxidants chẳng hạn như xanthones, gartanin, 8 desoxygartanin và normangostin.
Trong hoạt động biến dưỡng, cơ thể tạo ra những chất phế thải còn gọi là gốc tự do (free radicals). Đây là những phần tử bất ổn định thường xâm nhập vào tế bào và tấn công chất DNA làm thiệt hại tế bào và đồng thời làm gia tăng tốc độ lão hóa của nó.
XanGo company cho rằng sản phẩm nước măng cụt của họ là tốt nhất nhờ có ORAC (oxygen radical absorbance capacity) tức là khả năng hấp thụ hóa giải free radicals rất cao so với những loại nước măng cụt do các công ty khác sản xuất.
Các chất kháng oxy hoá có nhiều trong rau cải, trái cây (như chất xanthones trong trường hợp măng cụt) và chúng có tác dụng ngăn cản hoạt động của các gốc tự do nhờ vậy bảo vệ tế bào.
Các antioxidants cũng còn có thể là những vitamins như vitamin E, vitamin C và chất sélénium, v.v...
Một lối quảng cáo khuyến mãi tiếp thị rất khoa học và rất hữu hiệu
Các bạn hãy vào Internet thử tìm các chữ Mangosteen và xanGo là sẽ hết hồn luôn. Hết trang nầy tiếp nối trang web khác, toàn là quảng cáo đề cao ca tụng mangosteen không hà, nhưng hầu như chả thấy một bài viết hay một khảo cứu nào viết bởi một tạp chí khoa học nổi tiếng và đáng tin cậy cổ võ việc sử dụng nước măng cụt để phòng và trị bệnh cả.
Theo người viết, xanGo chẳng qua cũng chỉ là một loại nước sinh tố hay nước trái cây khác như nước mít, nước xoài, nước sa pô chê, v.v... mà thôi.
Bổ thì có bổ nhưng quảng cáo của cty xanGo đã đi quá xa, bán ảo tưởng để móc túi thiên hạ với giá bán quá đắt. Vậy mà cũng có cả khối người tin thì cũng lạ.
Có những quảng cáo nói rằng, nước măng cụt có thể trị được rất nhiều bệnh như mệt mỏi, ulcer bao tử, viêm sưng, viêm khớp, bệnh cao huyết áp, bệnh về mắt như glaucoma (tăng nhãn áp) và cataract (cườm), bệnh loãng xương, nhiễm trùng, bệnh Parkinson, bệnh Alzheimer, bệnh điên loạn (dementia), cancer; bảo vệ tim mạch; tăng sức; giúp tế bào phát triển tốt; chống lão hoá; ngừa dị ứng; tăng cường sức miễn dịch; ngừa chứng xơ cứng mạch máu (atherosclerosis); v.v...
Để tự bảo vệ về mặt pháp lý, Cty xanGo đã cẩn thận cho ghi thêm câu thòng là, những điều kê trong quảng cáo đã không được cơ quan Thực phẩm Dược phẩm FDA xét đoán “...The statements have not been evaluated by the FDA. This product is not intended to diagnose, cure or prevent any diseases...”
Trong một tuần báo Việt ngữ tại Canada, chúng ta có thể đọc được những lời quảng cáo rất hấp dẫn của các distributors chuyên phân phối nước măng cụt xanGo và họ cũng không quên rào đón bằng câu “...Chúng tôi chỉ muốn dùng bài viết này cho mục đích giáo dục, không phải cho mục đích chuẩn trị hoặc chữa bệnh...”(TB số 938 trang 171).
Cơ quan FDA đã từng gởi văn thư chính thức đến Cty xanGo cảnh cáo họ không có quyền quản cáo ẩu và lố bịch về tính cách trị bệnh (health claims) của sản phẩm xanGo. Sản phẩm nầy chỉ là một loại thức uống không hơn không kém mà thôi.
Bà Wendy Marcason, một nhà dinh dưỡng học, trong tập chí 2006 Journal of the American Dietetic Association, đã duyệt xét kiểm tra lại tất các nghiên cứu về nước măng cụt và bà ta cho biết là không tìm thấy có báo cáo thí nghiệm nào nói về sự lợi ích của nước măng cụt ở người hết.
Bà còn cho biết thêm là chỉ thấy toàn những mẩu chuyện đồn đại (anecdote, rumor) về tính trị bệnh ngoại hạng của nước măng cụt mà thôi. Bà Marcason khuyên chúng ta lúc này chỉ nên mua những loại nước sinh tố rẻ tiền cũng tốt rồi, chớ đừng vì lời quảng cáo mà bỏ ra 3-4 chục bạc để mua một loại nước ép chỉ đáng giá có vài dollars, thì thật là lãng phí vô cùng!
Năm 2005, thông cáo của tổ chức New York’s Memorial Sloan Kettering Cancer Center cũng đã nghi ngờ về khả năng trị liệu của nước măng cụt như những lời quảng cáo đã được ghi trên sản phẩm xanGo.
Kết luận
Nước măng cụt chỉ là một loại nước trái cây hay nước sinh tố không hơn không kém. Còn chuyện nó có thể phòng trị được nhiều loại bệnh tật thì còn cần phải xét lại.
Không những chỉ có nước măng cụt mà thôi, một số nhà sản xuất thuốc thiên nhiên tại Canada và Hoa Kỳ còn khai thác triệt để vỏ măng cụt, xay nhuyễn ra thành bột, vô viên con nhọng hay viên nang (capsule) và bán mỗi lọ 90 viên với giá là 20$ kèm theo lời quảng cáo tương tợ theo kiểu nước măng cụt.
Với giá bán ra 40$ cho một chai xanGo, người viết thấy rằng quá đắt hay nói một cách khác thì đó rõ ràng là giá cắt cổ người tiêu thụ.
Theo đà này, các nước vùng Đông Nam Á, như Malaysia, Thailand, Philippines, Indonesia và Việt Nam sẽ giàu to vì nhờ vào kỹ nghệ đóng hộp măng cụt gởi bán cho dân Á châu và người tị nạn Việt Nam sinh sống tại Bắc Mỹ và Âu châu. Còn phần vỏ, thì đem sấy khô xuất cảng sang Trung quốc hoặc các nước Tây phương hay Hoa Kỳ để các nhà kỹ nghệ, vừa làm cao đơn hoàn tán, vừa làm thuốc viên, vừa...úm ba la chế biến ra nước măng cụt vạn năng cứu nhân độ thế, và đồng thời cũng vừa để...hốt dollars xài chơi, khoẻ ru bà rù./.
Tài liệu tham khảo:
- Dr Susan Biali MD. Mangosteen : Queen of Fruit or King of Hype? The Medical Post; Nov 27-2007
- Mangosteen fruit juice - Why the hype?
- FDA warns xanGo juice maker
- World Headquarters for Mangosteen education
- Võ quang Yến. Măng cụt, Giáng Tiên Mùa Đông. khoahoc.net 29/9/2005