Lên mạng ngày 9/5/2011
KỸ NGHỆ KHAI THÁC TÍNH ĐAM MÊ CỦA TRẺ THƠ
Trần-Đăng Hồng
Từ ngày có cháu, tôi mới khám phá ra rằng ở nước Anh có một hệ thống kỹ nghệ thương mại tinh vi làm giàu nhờ khai thác tâm lý của trẻ thơ và tình thương con cháu của bậc cha mẹ ông bà.
Tôi không rành tâm lý trẻ thơ để biết lý do tại sao con nít lại say mê những nhân vật giả tưởng trong các phim hoạt họa trên truyền hình như Thomas và các bạn, Bob Builder, Postman Pat and Black &White Cat, v.v. Ở Anh có 2 kênh truyền hình BBC, và các đài thương mại cũng có vài kênh khác, chuyên giải trí cho trẻ con ngoài giờ học. Giải trí nhưng cũng mang tính chất giáo dục.
Cháu nhỏ của tôi, mặc dầu chỉ mới 3 tháng tuổi, đã bắt đầu nhìn TV một cách say mê các chương trình này. Tôi biết chắc rằng cháu chưa hiểu gì cả, nhưng nhờ những hình ảnh di động cùng màu sắc biến đổi và âm thanh nhẹ nhàng làm cháu chú ý, y như hiệu quả của các đồ chơi có màu sắc quay tròn gắn trên nôi cùng âm nhạc êm dịu để ru cháu.
Cháu lớn, nay gần 3 tuổi, hiểu biết và nói được nhiều, hễ tới giờ có chương trình các nhân vật này thì say mê ngồi xem. Thông thường, chương trình chỉ dài 15 phút, kể chuyện hành động của nhân vật, rất giản dị, chẳng hạn như chuyện đi cứu bạn, trên đường có gặp nhiều khó khăn này nọ, nhưng cuối cùng thành công. Trong chương trình có lồng bản hát về nhân vật đó mà cháu nào cũng biết hát theo. Ngày mai, tiếp nối bởi một chuyện khác, cũng 15 phút, với những pha hấp dẫn ly kỳ đối với trẻ thơ. Rồi ngày này, tiếp nối ngày khác, một loạt hàng trăm câu chuyện của nhân vật đó được lần lượt trình diễn cho trẻ thơ. Cháu tôi say mê ba nhân vật là Thomas, Bob Builder và Postman Pat. Không những vậy, cháu đòi mặc quần áo, giày, vớ, hàng hiệu phải có hình nhân vật Thomas. Quải xách mang lưng cũng phải có hình Thomas. Các đồ chơi như xe lửa cũng phải Thomas. Quả banh cũng phải có hình Thomas. Thậm chí, chén, bát, nĩa, bình sửa của cháu cũng phải Thomas. Vào các tiệm ăn như Mc Donald, Burger King, cháu chọn những thức ăn có hình mẩu Thomas. Vào tiệm sách nhi đồng, cháu đòi mua sách truyện Thomas, các CD truyện và âm nhạc Thomas. Thỉnh thoảng cháu đòi đi xem Thomas Land ở công viên Drayton Manor, tại Staffordshire, cách Reading cở 300 km, Đây vốn là một nông trại, mang tên Nông Trại McColl, dành một khoảnh đất chỉ 6000 mét vuông để làm Thomas Land nổi tiếng trong thế giới trẻ thơ ở Anh. Ở dây, trẻ thơ giải trí suốt ngày từ 9:30 sáng đến 5:00 giờ chiều, từ tháng Ba cho tới cuối tháng Mười khi trời còn ấm áp. Khu giải trí có nhiều khu vực. Tại đây có một ngôi nhà triển lảm và bán những sách truyện, phim ảnh, DVD, âm nhạc, và đồ chơi có liên quan đến nhân vật Thomas trong 70 năm qua. Giá bán khá đắc. Khu giải trí quan trọng nhất là khu xe lửa có 12 xe lửa máy hơi nước, mỗi xe mang một tên nhân vật. Trẻ con ngồi trên xe lửa cùng cha mẹ chạy theo một hành trình mang chủ đề của câu chuyện mà mỗi trẻ con làm nhân vật Thomas hay bạn của Thomas. Hải hùng nhất là chuyến xe lửa có một toa tách rời đầu máy chạy không kiểm soát được (runaway coach), phỏng theo một câu chuyện phiêu lưu trong phim Thomas mà trẻ con ưa thích. Rồi tới khu vực giải khát, ăn uống, các thức ăn, chén nĩa cũng đều mang hình Thomas. Cuối cùng, trước khi từ giả Thomas Land, là khu vực bán đồ chơi, vật dụng, lưu niệm thiết kế với hình ảnh Thomas. Chaú nào cũng đòi, cha mẹ, ông bà đành bóp bụng mua cho con cháu với giá đắc.
Cháu tôi với đồ chơi quần áo đều Thomas
Tại Thomas Land
Như vậy, Thomas là ai mà trẻ thơ ngưởng mộ đến thế?
Thomas là tên của đầu máy xe lửa. Awdry với Thomas chụp năm 1988
Thomas là một đầu máy xe lửa giả tưởng được nhân cách hóa xuất hiện đầu tiên năm 1946 trong một loạt sách về xe lửa (Railways series), mà tác giả là hai cha con mục sư Awdry (1911 – 1997) với con trai Christopher. Mục sư Awdry thưở thiếu thời sống bên cạnh một nhà ga xe lửa. Đêm đêm những chuyến xe lửa chạy hơi nước ì ạch leo lên dốc nhà ga, tiếng rồ máy, tiếng hơi nước phun xì xèo, tiếng bánh xe cào trên đường sắt, và tiếng còi hú lanh lãnh trong đêm, không đầu máy nào giống đầu máy nào. Chú bé Awdry giàu tưởng tượng, các âm thanh xình xịch của các đầu máy đến sân ga như đang nói chuyện với nhau, kể lại cuộc hành trình của mình: “I can’t do it, I can’t do ít, I can’t do it”. Còn đầu máy xe lửa kia thì nói “Yes you can, Yes you can, Yes you can”. Vì vậy cậu bé đặt tên và ghép mỗi đầu máy xe lửa với các cá tính riêng biệt. Chú bé say mê xe lửa, làm một sưu tập đầu máy xe lửa. Khi đứa con đầu lòng Christopher (sinh năm 1940, hiện còn sống) bị bịnh năm 1943, để ru con ngủ, mỗi đêm ông kể cho con nghe một chuyện giả tưởng do ông đặt cho mỗi đầu máy được nhân cách hóa. Không những cậu con trai nhỏ bé Christopher say mê mà bà vợ của ông cũng say mê nghe, và bà khuyến khích ông viết thành sách truyện cho nhi đồng. Trong lúc viết quyển đầu tiên “The Three Railway Engines” (năm 1945), ông làm cho Christopher một mẩu đầu máy xe lửa mang tên Edward. Rồi Christopher yêu cầu cha làm thêm mẩu đầu máy mang tên Gordon, nhưng mẩu này khó làm, ông làm mẩu “Thomas The Tank Engine”. Edward, Gordon, và Thomas là tên của 3 đầu máy xe lửa trong quyển sách đầu tay của ông. Cậu bé Christopher thích thú Thomas nhất, yêu cầu cha kể về Thomas. Thế là quyển “Thomas The Tank Engine” ra đời năm 1946, và trở thành nổi danh, không những trong thế giới nhi đồng, mà còn của bậc cha mẹ ông bà. Sau đó, ông tiếp tục phát triển viết những mẩu chuyện giả tưởng Thomas thành loạt “The Railways Series” gồm 26 tập. Đến 1972, con trai Christopher tiếp nối công trình của cha viết thêm nhiều tập truyện quanh nhân vật Thomas.
“Thomas and Friends” là bộ phim được đưa lên truyền hình ITV tháng 9 năm 1984 trong loạt British Children's Television Series. Năm 1993, mang tên mới “Thomas the Tank Engine and Friends” gồm 12 đợt trình diễn, mỗi đợt gồm từ 20 đến 28 hồi, tổng cộng 368 hồi, mỗi hồi kể một chuyện dài 10 đến 15 phút. Ngoài Anh Quốc, Thomas cũng được đưa lên truyền hình trên 34 quốc gia.
Hình Thomas và 7 bạn. Trẻ thơ chỉ nhìn hình là nói được tên mỗi nhân vật
Ngoài truyền hình, các cơ sở còn ấn hành các hồi này trên DVD và bán khắp thế giới.
Mời xem:
Reading, 5/2011
Trần Đăng Hồng
