(G S Tôn Thất Trình )

 

 

Chúng tôi đã đề cập đến nông nghiệp thẳng đứng ở tạp chí bán niên san Định Hướng và tin tức Việt Nam cho biết đã thử nghiệm ở Hà Nội vườn “rau mầm , giá “ trên nóc nhà cao ốc , sau khi cũng trình bay vĩa hè , khoảng giữa xa lộ vườn rau đô thị, theo khái niệm chúng tôi đề cập ở bài phát triễn tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu tháng 4 năm 2009 cũng đà đăng ở Định Hướng 2009. Sau đây là dự án của kiến trúc sư John B. Carnett, dự liệu một mái nhà xanh ở thị trấn Greenwich, bang New York, sử dụng những kỷ thuật xanh mới nhất thủ hiện một gia cư bốn phòng ngủ, rộng 3500 bộ vuông ( chừng 325m² ) , một bộ vuông xây cất gíá 15.50 đô la Mỹ , thời gian xây dựng nhà chỉ cần 6 ngày là xong. Hậu tạo nên một sinh thái đời sống hoang dã, hút dẫn CO² , cô lập mái nhà. Thực vật trồng ở trên mái nhà này theo tác giả không những ngoạn mục mà còn bảo vệ gia cư chống lại những nhiệt độ thái cực, hấp thu carbon dioxiode và giúp cho mái nhà tồn tại 3 lần lâu hơn. 

 

 Từ trên xuống dưới,   bên trong mái nhà xanh có những gì ?  :

 .    

 

 

Chúng tôi đã đề cập đến việc chế tạo thuốc tây tương thích chung - generics ở bài tháng tư năm 2008 . Viê/c chấm dứt thời hạn môn bài - patents trên vài loại thuốc tây lớn nhất có nghĩa là ngày nay sẽ có thuốc thay thế tương đương tương thích chung rẽ tiền hơn nhiều , nhưng đồng thời cũng có thể có nghĩa là  Sau này ít thuôc tây mới hơn xưa .

Quá lâu rồi Lipitor ơi ! Sẽ gặp nhau lại Advair! Năm 2009 đánh dấu khởi sự cái gọi là ghềnh đá môn bài, khi các đại công ty Dược phẩm sẽ mất đặc quyền môn bài trên nhiều lại thuốc nhản hiệu  chánh- brand- name bán chạy nhất . Các công ty có thể nhượng lại mức bán trị giá 140 tỉ đô la Mỹ vào năm 2016 , khi các dịch bản rẽ tiền thuốc tương thích chung di chuyễn đến thị trường.

 Theo Dan Carpenter , đồng giám đốc Sáng kiến Thuốc Men và Xã hội viện đại học Harvard, Tin tốt đẹp là ít nhất trong 10 năm tới, tiền mua thuốc cần có toa bác sĩ sẽ giảm nhiều hay sẽ rất khiêm tốn cho người tiêu thụ. Thế nhưng tiết kiệm này có thể làm cho các phòng mạch bác sĩ trống không ngày mai. Tháng 11 năm 2011, công ty Pfizer sẽ mất môn bài đặc quyền thuốc chửa cao mỡ cholesterol Lipitor, mà mức bán năm 2008 lên đến 12.4 tỉ đôlà . Lipitor là một trong các thuốc tây bán chạy và lời nhất ở lịch sử dược phẩm. Và lại không có thuốc tây nào mới nổi bật khả dĩ thay thế Lipitor. Tổng số thuốc tây được FDA chấp thuận mỗi năm đã trụt xuống, từ trung bình 35 loại thuốc từ năm 1996 đến năm 2001, chỉ còn 22 thuốc từ năm 2002 đến năm 2007. Vài trụt dốc là do thể lệ điều hòa an toàn khăc khe hơn; một phần  là phản ứng với các vấn đề do thuốc Vioxx gây ra. Vioxx là một thuốc chửa đau nhức được FDA chấp thuận cho dùng , nhưng lại được hảng tình nguyền lấy ra khỏi các kệ bán, năm 2004, khi nhiều nghiên cứu cho biết là 139 000 ngươi dùng Vioxx  đã bi  tim  ngưng đâp..

 Thiếu mất 12 tỉ đô la từ Lipitor và những thuốc tây chánh hiệu khác , tài khoản dành cho Khảo cứu và Phát triễn R&D sẽ bớt đi nhiều . Vụ này sẽ làm dân Hoa Kỳ đau đớn , Khảo cứu của Giáo sư Doanh nghiệp Frank Lichtenberg , viện đại học Columbia , trình bày là số thuốc tây mới dùng được liên hệ. đến tuổi thọ lớn hơn. Giáo sư Xử lý Chiến lược   Stuart Graham , Viện Đại học Ky/ thuật Georgia , các lựa chọn phát triễn thuốc có những hậu quả lâu dài. Chúng ta đang làm quyết định đầu tư hôm nay về các ảnh hưởng  các loại thuốc tây mới chúng ta sẽ có trong mười năm tới.

Dự liệu trước những thay đổi này, năm 2011, Công ty Eli Lilly nhắm giảm phí tổn đến 1 tỉ đô la Mỹ,. bằng cách cho nghĩ việc 5000 nhân viên. Các công ty khác đang cố chạy lẹ để thâu lời nhờ vài loại thuốc hứa hẹn đã có  sẳn ở đường ống tổ chức. Mới đây Pfizer  kết thúc mua hảng Wyeth và công ty Roche nhập chung với Genentech.

Cuối cùng, thời đại thuốc tây bom tấn, có thể có nghĩa là những thay đổi căn bản cách nào các đại công ty Dược Phẩm hoạt động. Cho đến nay, các công ty đã tụ điểm phát triễn những thuốc tương đối đơn giản , lời nhiều như các statins hay chống trầm kha- antidepressants . Muốn có lời, các công ty có lẽ phải tập trung vào các thuốc phức tạp hơn, chửa trị mập phì, ung thư hay các bệnh miễn nhiễm và dây thần kinh. Tỉ dụ , mới đây Pfizer tuyên bố một thuốc mới cho phong thấp xương - osteoarthritis. Tuy nhiên đối với hàng triệu người khổ sở mắc những bệnh khó chữa, thay đỗi vẫn còn chậm như rùa bò.

 

 

-         Một viên thuốc chứa mọi chứng đau tim : Polypill

La Bô Ferrer trưng bày một viên thuốc gồm 3 loại thuốc chống tim ngưng đập - heart attacks và mua rẽ hơn là các viên thuốc cá nhân, Phối hợp aspirin với các thuốc hạ cao huyết áp và cholesterol, viên thuốc này có thể khiến các bệnh nhân chịu uống thuốc tây .

Hảng Boehringer Ingelheim Pradaxa giảm bớt hiểm nguy đứt mạch máu nảo - stroke hửu hiệu như là thuốc Coumadin - warfarin ,đã dùng hơn 50 năm nay , nhưng lại khỏi cần theo dõi thường xuyên chảy máu nội tạng và ít bị đau gan hơn.

 Một thuốc bác sĩ cho toa nhiều, tên gọi là phentermine, phối hợp với một thuốc nguyên dùng trị động kinh - epilepsy , là thuốc Qnexa , là một viên thuốc bọc - capsule,   đưa tới   mất cân gần hai lần hơn   là phentermine đơn độc : mất đến 15%   cân lượng một thân thể trong vòng 52 tuần lễ .

-         Bớt tiểu đường : chỉ cần uống Exenatide  một lân mỗi tuần lễ .

Eli Lilly//Amylin hoạt động với Alkermes để gói thuốc tiêm được exanetide thành những viên cầu vi tiểu - microspheres , giải tỏa chậm - slow release vào máu. Đây là thuốc chửa tiểu đường loại 2, lần đầu tiên chỉ cần uống một lần mỗi tuần.

 

3- Lần đầu tiên thống kê, tổng kiểm kê đời sống biển     

           

Các nhà khoa học, đến ngày nay , đã xác dịnh gần 250 000 loài biển. và mỗi năm lạ dịnh danh thêm được 1400 loài nựa Cách đây 10 năm , những nhà ngư học -ichthyo gists lảnh đạo, do cơ quan Alfred P. Sloan Foundation tài trợ, đang cố tâm thực hiện một nhiệm vụ tuông như không có thể làm được : tạo ra một bảng liệt kê mọi loài - species biết được ở đại dương, trình bày nơi nào chúng sinh sống va hiện có bao nhiêu loài cả thảy. Thống ( tổng kiểm )Kê Đời sống Biển - the Census of Marine Life ( CoML ) ra đời . Dự án này đáng được Việt Nam theo dõi vì diện tích biển Đông và biển Tây Việt nam rộng ba lần hơn diện tích lảnh địa , đất lục địa, vài nơi đang bi Trung Quốc ỷ thế mạnh xâm lấn, chiếm đóng   hay vi đánh bắt ngư sản lậu của nhiều ngoại quốc .  Hiểu biết toàn diện dữ liệ.u   còn giúp bảo tồn đại dương , phần hải  phận đặc thù kinh tế Việt Nam.

             Các nhà khoa học CoML đã xây dựng những mô hình computer tiên đoán tương lai hệ thống sinh thái - ecosystems, xét xem đa dạng sinh học giảm đi bao nhiêu mỗi năm; khi một số loài sẽ tuyệt tích vì lạm thác đánh bắt ngư sản tiếp tục và khi các rặng san hô có cơ chết đi vì thành quả của acid hóa đại dương và đổi thay khí hậu.  Rất nhiều khảo cứu sử dụng những kỷ thuật mới mẽ hơn. gồm cả sonar uy vũ . có thể tìm ra tôm sinh sống gần 4 km dưới biển , các đánh dấu bằng vệ tinh cho thấy cá ngừ   vượt ngang Thái bình Dương 3 lần chưa đầy một năm  và phân tích DNA có cơ theo dõi   thay đổi mau chóng đa dạng sinh học đại dương.

Các nhà khoa học sẽ dùng những khám oha’ này để hướng dân chánh sách bẢo tồn và giúp xử lý ngư nghiệp hải sản. Dù cho CoML chưa khởi động một dự luật nào ở Hoa Kỳ, dự án CoML đã ảnh hưởng đến Qui Ước Luật Biển   của Liên Hiệp Quốc , một khung luật lệ duy nhất, nhắm bảo vệ đại dương mở toang và biển sâu . Trước CoML, những luật này bị kềm giữ vì thiếu dữ liệu chắc rắn ( cứng ) . Nhưng nay, nhờ thông tin di chuyễn xuất phát từ dự án đã thông báo cho lịch trình pháp luật quốc tế toàn cầu . Và điều này đã hoạt động mạnh mẽ . Thành quả trực tiếp của thống ( tổng kiểm ) kê  là những vùng đại dương rộng lớn trên thế giới dễ bị tan vỡ, đã bị cấm đánh bắt cá . 

 

 

a-      Những đập thủy điện không làm hại :

21 tỉ bộ Anh vuông ( 1. 80 tỉ m² ) xây cất tổng cọng ở Trung Quốc tiêu thụ 25 % tổng năng lượng quốc gia . Hai xây cất đầu tiên  Cảnh Quan công Viên Xanh Bắc Bình - Beijing Parkview Green và Trung tâm Venker là hai thí sinh đầu tiên của Trung Quốc mong đoạt giấy ủy nhiệm Xanh ( môi sinh ) và hửu hiệu năng lượng. Ủy Ban Bảo vệ Tài Nguyên Thiên Nhiên giúp phát triễn các tiêu chuẩn dán nhãn và sác xuất năng lượng đầu tiên ở Trung Quốc cho các xây cất. Nhung có thể vấp ngã vì chánh phủ Trung Quốc  e ngại sử dụng một nhóm thứ ba định sác xuất năng lượng đi  thanh tra các xây cất, và thích dựa trên các chức quyền chánh phủ hơn, thường hay thiếu nhân viên và đôi khi thiếu khả năng nữa.