Màu Tím Hoa Sim
Năm 1971, nhiều học sinh trường trung học NLS Cần Thơ đã truyền tay nhau bài hát in khổ lớn “Áo Anh Sứt Chỉ Đường Tà” phổ từ bài thơ Màu Tím Hoa Sim của thi sĩ Hữu Loan viết từ năm 1948. Thi sĩ Hữu Loan tên thật là Nguyễn Hữu Loan sinh ngày 2 tháng 4 năm 1916 tại thôn Vân Hoàn, xã Nga Lĩnh, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa, nay còn khỏe tuổi 93, ông là thầy giáo tiểu học. Năm 24 tuổi, lúc ấy thầy Hữu Loan dạy học ở huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa. Thầy được mời dạy kèmtại tư gia cho một nữ sinh tên là Ninh, con gái của ông bà Lê Đỗ Kỳ và Đại Thị Ngọc Chất.
Trong dịp nghỉ lễ, Hữu Loan được gia đình ông bà Kỳ mời đi du ngoạn đồi thông, lúc ấy mùa sim đang chín rộ. Khi đến đỉnh đồi, bổng nhiên cô học trò Ninh hỏi thầy: “Thưa thầy! Thầy có thích ăn trái sim không?”. Thầy cười tỏ vẻ đồng tình! Ninh vội chạy đi hái trái sim tím chín mọng đầy ắp chiếc nón lá mời thầy: “Mời thầy ăn sim!”. Cứ thế Hữu Loan thưởng thức những quả sim chín mùi ngọt lịm, ngước nhìn em, nàng cười hai bên má tím sẫm một màu…sim.
Cuối mùa đông năm ấy Hữu Loan thi hành quân dịch, rời xa nhưng vẫn thường xuyên thăm nhau qua thư từ. Lần về phép thăm Ninh lúc ấy nàng tuổi vừa tròn 17, gia đình nàng chấp nhận Hữu Loan là rễ, lễ cưới cử hành ngay “…Tôi mặc đồ quân nhân… Đôi giày đinh… Nàng cười xinh xinh… Bên anh chồng độc đáo...”.
Đến ngày phải lên đường, ba tháng sau, Hữu Loan nhận thư hay tin người vợ trẻ của mình đã qua đời ngày 29-5 âm lịch 1948, lúc đang giặt quần áo ở sông Chuông, trượt chân xuống dòng bị nước lũ cuốn ở thôn Thị Long, huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa.
Hữu Loan như xác không hồn vội về viếng mộ nàng, “… chiếc bình hoa ngày cưới… thành bình hương…”, viết vội bài thơ vào chiếc quạt giấy để lại cho các bạn, truyền tay nhau xem đặt tựa bài thơ là Màu Tím Hoa Sim nổi tiếng trên thi đàn đến nay là 60 năm.
Vào đầu thập niên 1960, bài thơ này được nhạc sĩ Dzũng Chinh cảm tác thành bài hát “Những Đồi Hoa Sim”, ca nhạc sĩ Duy Khánh viết nên ca khúc “Màu Tím Hoa Sim”. Nhạc sĩ Phạm Duy phổ thành bản nhạc “Áo Anh Sứt Chỉ Đường Tà” năm 1971.
Trần Văn Diên, CT 70-73, ngày 25/09/2009
